والدین گرامی، درود و سلام بر شما
حتما تاکنون خودتان تجربه کرده اید و یا دیده اید که به دلیل شرایط خاص زندگی، والدین گاهی مجبور به ترک منزل و تنها گذاشتن فرزند خود می شوند! یقیناً قرار گرفتن در چنین موقعیتی که معمولاً جبری و ناخواسته می باشد، برای والدین و فرزند تنها مانده در منزل مخاطراتی را در پیش رو دارد که در این هفته باهم این مسأله مهم را تبیین می کنیم:
در چه صورتی می توانید فرزند خود را در خانه تنها بگذارید!؟
در پاسخ به سوال فوق اولین قدم، سن و سال و بررسی تمایل فرزند شماست به تنها ماندن در منزل!
بچه هایی که حدود ۸ تا ده ساله و بیشتر هستند به شرط آنکه توانایی ها و مهارت های تنها ماندن در منزل را کسب کرده باشند، والدینشان می توانند آنها را با خیال راحت در منزل برای مدت معینی تنها بگذارند. حالا چرا حدود این سن را در یک بازه ی هشت تا ده سالگی و یا بیشتر اعلام می کنیم؟ دلیلش تفاوت های فردی بچه ها در سن دستیابی به توانمندی های تنها ماندن در منزل است که با توجه به شرایط و موقعیت بچه ها این تفاوت حتماً وجود دارد. اما خاطرتان باشد که بهتر است تا ۷ سالگی آنها را در هیچ جا و هیچ شرایطی تنها نگذاریم. این کار شامل تنها گذاشتن آنها در ماشین، زمین بازی یا حیاط خانه هم می باشد.
در ۸ تا ۱۰ سالگی نباید کودک بیشتر از نیم تا یک ساعت تنها بماند. آن هم در طول روز و قبل از تاریک شدن هوا و در جای امن.
در ۱۱ تا ۱۲ سالگی کودک می‌تواند تا بیشتر از سه ساعت هم تنها بماند اما نه تا نیمه‌های شب یا در شرایطی که باید مسئولیت‌هایی را به عهده بگیرد که مناسب سنش نیست.
در ۱۳ تا ۱۵ سالگی می‌تواند بدون نظارت تنها بماند اما نه در طول شب.
در ۱۶ تا ۱۷ سالگی می‌تواند بدون نظارت تا دو شب هم تنها بماند. البته همه اینها پس از کسب آموزش ها و مهارتهایی است که خواهیم گفت.
بنابر این پس از بحث سن، مطلب بعدی علاقه مندی اوست به تنها ماندن!
در نظر داشته باشید بچه هایی که علاقه بیشتری به تنها ماندن دارند، خیلی بهتر و زودتر به مستقل شدن در منزل دست پیدا می کنند و ترسی از این موضوع نخواهند داشت. اما بچه هایی که دوست ندارند در منزل تنها گذاشته شوند، معمولاً خیلی دیرتر مستقل می شوند و نیز صلاح نیست تا مهارت های لازم و روحیه داوطلبی برای این کار را کسب نکرده اند در منزل تنها گذاشته شوند.
همچنین بچه‌هایی که دچار اضطــراب یا ترس هستند را نمی‌توان در خانه تنها گذاشت؛ چرا که هر محرک کوچکی باعث افزایش اضطراب آنها می‌شود.
بچه‌هایی که اضطراب جدایی دارند یا کودکان داغدیده که به تازگی دچار حادثه‌ای مانند فوت اقوام شده‌اند یا دچار بیماری‌های خاص هستند به هیچ عنوان نباید تنها گذاشته شوند. پس شما باید با توجه به وضعیت فرزند خود در مورد تنها گذاشتن او در خانه تصمیم بگیرید. اما اگر کودکمان شخصا از ما می‌خواهد که در خانه تنها باشد، بنابر این زمان آن است که راجع به این مساله و مسئولیت‌هایی که خواهد داشت با او صحبت کنیم و بگوییم که چه چیزهایی را باید رعایت کند. باید تشخیص دهیم که آیا فرزندمان حاضر به پذیرفتن این مسئولیت‌ها هست؟ آیا نسبت به تنها بودن در خانه اعتماد به نفس کافی دارد؟
برای مستقل شدنش بهتر است از زمانی که خیلی سن کمتر از ۸ سالگی دارد آموزش ها را شروع کنیم. اینکه لباسش را خودش بپوشد و در آورد، مسواکش را بزند، وسایلش را مرتب کند، غذایش را خودش بخورد و ... اگر اینگونه رفتار کنیم رفته رفته خواهیم دید که فرزند ما می تواند صبح‌ها خودش لباس بپوشد، می‌تواند برای خودش وعده غذایی ساده درست کند، توانایی نگه‌داری از خودش قبل و پس از مدرسه را نیز دارد. به عنوان والد کودک می‌توانید با تشویق او به انجام برخی از کارها، مستقل شدن او را تقویت کنید. برای مثال می‌توانید از او بخواهید که هر روز صبح خودش حاضر شود یا خودش ناهار خودش را در ظرف ریخته و گاز را روشن کرده و آماده کند! یادمان باشد که قبل از تنها گذاشتن فرزند در خانه، بسیار ضروری است که او را برای چنین کارهایی که نیازهای اولیه اش را بتواند خودش رفع نماید، آماده کرده باشیم. آموزش مسائل اولیه‌ی امنیتی به کودک می‌تواند یک گام ضروری در این زمینه باشد. حتی برخی از والدین به کودکان خود نحوه‌ی استفاده از جعبه‌ی کمک‌های اولیه را نیز آموزش می‌دهند. والدینی که دو فرزند دارند بسیار ضروری است که به فرزند بزرگتر آموزش پرستاری از کودک را حتماً به او بیاموزند تا بتواند از برادر یا خواهر کوچکتر خود در زمانی که در منزل تنها هستند، مراقبت کند.نکته ی مهم دیگر آموزش نحوه ی ارتباط گیری کودک در زمانی که در منزل تنهاست، می باشد. باید به کودک خود آموزش دهیم که چگونه می‌تواند با ما در ارتباط باشد و یا اگر در خانه نبودیم در موقع لزوم چگونه درخواست کمک کند!
همچنین باید به او قوانین خانه را نیز بیاموزیم و از او انتظار داشته باشیم که در زمان عدم حضور ما نیز این مسائل را رعایت کند. علاوه بر این موارد یک نکته‌ی خیلی مهمی که در دنیای امروزه لازم است به کودک خود بیاموزیم این است که نباید در شبکه‌های اجتماعی (حتی در بین شبکه‌ی دوستان خود) اعلام کند که در خانه تنهاست. آخرین نکته‌ای که باید رعایت کنیم نیز این است که باید مطمئن باشیم کودکمان به شماره‌های ضروری دسترسی دارد و می‌تواند با شماره‌هایی همچون شماره های زیر تماس داشته باشد:
پلیس 110 / شماره اورژانس 115 / آتش‌نشانی 125/ شماره محل کار و تلفن همراه ما/شماره یک همسایه یا آشنایی که به او در نگه‌داری از کودکمان اعتماد داریم/ آدرس منزل
فراموش نکنیم که دیر یا زود بالاخره زمانی فرا می رسد که مجبور می شویم فرزندمان را در خانه تنها بگذاریم، پس بهتر است هرچه زودتر این آموزش ها را به او بدهیم و از این امر که در خانه تنها بماند هراس نداشته باشیم. موفق باشید.
اقتباس، تهیه و تنظیم:
فاطمه موسوی، روان شناس و زوج درمانگر
شاهین نوش آبادی، مشاور امور خانواده