سلام و درود بر شما همراهان همیشگی هنر زندگی
ادوار مختلف زندگی به سرعت در حال گذر هستند. همه ما در هر یک از دوره های زندگی دارای نقش ها، مسئولیت ها و موقعیت های مختلفی هستیم. گاهی برخی از این نقش ها در دوره های خاصی از زندگی مهمتر بوده و از حساسیت بیشتری برخوردار هستند. بدون شک والد بودن در دورانی که فرزند ما در دوران نوجوانی اش بسر می برد، یکی از همان دوران های حساس زندگی است که می طلبد در مورد آن مطالعه و حضور ذهن داشته باشیم. پس از بررسی آثار و علائم دوران بلوغ در پسران و دختران، در این هفته بر آن هستیم تا برخی دیگر از وظایف و مسئولیت های والدین را در این دوران برشماریم.
چه کمک‌هایی والدین می توانند در دوران نوجوانی و بلوغ به فرزندشان ارائه دهند!؟
همانطور که قبلاً هم گفته شد، دوره بلوغ با تغییرات زیادی همراه است؛ این تغییرات هم فرزندمان و هم ما را به عنوان والدین او درگیر می‌کند. دوره بلوغ دورانی است که فرزندمان برای عبور از کودکی و رسیدن به بزرگسالی پشت سر می‌گذارد. از این رو حتماً باید مراقب این موضوع باشیم که باید چه کار کنیم تا حمایت همه جانبه‌ای از فرزند خود در این دوره داشته باشیم؟
شاید مهمترین کمکی که ما والدین بتوانیم در دوران بلوغ به فرزندمان و حتی به خودمان بنماییم، ایجاد کردن رابطه ای نزدیک با نوجوان است که آنهم از طریق احترام گذاشتن به او و در عین حال صمیمی بودن با او به خصوص در هنگام گفتگوهای روزمره شکل می گیرد. به جرأت می توان گفت که موفق ترین والدین آن دسته ای هستند که توانسته اند روابط درون خانواده را با احترام و توأم با صمیمیت به پیش ببرند. در چنین فضایی است که نوجوان ما نیز خیلی کمتر به مخالفت با ما برمی‌خیزد و آماده پذیرش راهنمایی ها و توصیه های ما می گردد.
از دیگر کارهای مفیدی که می‌توانیم در دوره بلوغ برای فرزندمان انجام دهیم، این است که به او اطمینان خاطرهای لازم را بدهیم. به او بگوییم که دوره بلوغ یک دوره هیجان‌انگیز است که قرار است او را به بزرگسالی برساند. به او اطمینان خاطر دهیم تغییراتی که تجربه می‌کند، طبیعی هستند و بسیاری افراد هم پیش از این آن‌ها را تجربه کرده اند. با این حال اگر او هر نگرانی درباره دوره بلوغ و تغییرات بدنش دارد، می‌توانیم زمینه گفتگو و مشورت گرفتن از یک پزشک را برایش فراهم کنیم تا در این باره مشورت کند.
در دوران بلوغ فرزندمان احتمال دارد که دائماً تغییرات بدنش را با سایر دوستانش مقایسه کرده و در این باره نگران باشد. لازم است با او در این باره صحبت کرده و این اطمینان را بدهیم که بدن افراد مختلف از نظر اندازه و شکل با یکدیگر متفاوت است و این تفاوت‌ها طبیعی هستند.
اگر نوجوانمان این نگرانی را دارد که دیرتر یا زودتر از زمان طبیعی بالغ شود، به او اطمینان خاطر دهیم که این زمان در افراد مختلف فرق می‌کند و برای هر کس در زمان مناسبش آغاز خواهد شد. به غیر از این دست اطمینان خاطر دادن ها، ما والدین حتی در زمانی که می خواهیم مقرراتی را در این دوران وضع کنیم نیز نیاز به این فضای گفتمانی نزدیک، محترمانه و صمیمانه داریم. بسیار طبیعی و بدیهی است که هر پدر و مادری در خانه قوانینی را تعیین می کنند، از قبیل: ساعات رفت و آمد، تقسیم کارهای منزل، معاشرت و میهمانی ها و ... و یا اینکه ما والدین معمولا علاقمند هستیم بدانیم فرزند نوجوانمان وقتی بیرون می رود در کجاست!؟ با چه کسانی دوست است!؟ چه می کند!؟ چرا که در این دوران حساس، بیشترین تاثیر را بر شخصیت او همین روابط دارند! اینکه به چه میزان ما پدر و مادرها موفق شویم به دنیای درون فرزندمان در سن بلوغ راه پیدا کنیم به همان میزان موفقیت در ایجاد رابطه ی نزدیک با او بستگی دارد! خیلی خوب است که ما والدین در این دوران با کسانی که در زندگی فرزند ما موثر هستند نیز گفتگو داشته باشیم، با معلمین و مربیان مدرسه، پزشکان، دوستانش، والدین دوستانش! فقط باید حواسمان باشد در این گفتگوها همواره شخصیت و عزت نفس فرزندمان را حفظ کرده و هر چند هم که ممکن است نسبت به برخی از رفتارهای دوران نوجوانی اش گله مند باشیم، اما از مطرح کردن انتقادات و بدگویی در غیاب فرزندمان و در نزد دیگران جدا خودداری کنیم.
یادمان باشد که با ورود فرزندمان به دوران نوجوانی نقش ما والدین تغییر پیدا می کند. بهتر است که ما دیگر مسئولیت همه کارهای فرزندمان را به عهده نداشته باشیم و بیشتر نقش جدید نظارت گری و مشاوره را برای او ایفا کنیم، بدین معنا که آهسته آهسته باید از بار مسئولیت خود کاسته و به فرزندمان مسئولیت های جدیدی بدهیم. این کار نتایج مفیدی برای فرزند ما دارد و باعث تقویت قدرت تصمیم گیری در او شده و احساس استقلال بیشتری می کند.کماکان مطالعه و گرفتن مشورت از مشاورین آگاه در این دوران در مورد نحوه ی برخورد و رفتارمان با فرزند نوجوانمان را توصیه می کنیم. ما بازهم در این رابطه با شما گفتگو خواهیم کرد.
تهیه، تنظیم و اقتباس:فاطمه موسوی، روان شناس و زوج درمانگر
شاهین نوش آبادی، مشاور امور خانواده