سلام و درود بر شما عزیزان،
باید اذعان کنیم که در کشورمان به شکر خدا هر ۶ ماه یکبار، یک نقطه ی عطف و آغاز مجدد و جالبی داریم که بسیار انرژی بخش و شادی آفرین هستند.
«نوروز در اول فروردین و آغاز سال تحصیلی و بازگشایی مدارس در اول مهر»
بله، اکنون که در آستانه ی آغاز سال تحصیلی و بازگشایی مدارس هستیم، بهتر دیدیم تا باز هم به سراغ خانواده های موفق رفته و ببینیم آنها در این رابطه چه آمادگی هایی را به خصوص برای فرزندان کوچک خود که تجارب کمتری برای حضور در مدرسه دارند، مهیا می کنند!؟
🔴 والدین موفق در آستانه سال تحصیلی برای فرزندان کوچک خود چه می کنند!؟
بدیهی است که یکسری از تمهیدات و آمادگی های ظاهری مانند تهیه کیف و کتاب، کفش و لباس، مداد و خودکار، دفتر و وسایل مدرسه برای فرزندان را اکثر والدین در آستانه سال تحصیلی جدید سرلوحه کارهای خود قرار داده و می توان به وضوح این جنب و جوش را در این ایام در همه جا دید. علاوه بر اینها، توجه به وضعیت بینایی، شنوایی، معاینه دندانها و واکسیناسیون نیز مهم هستند. توجه به این امور نیز برای آینده فرزندان مهم است که این معاینهها حتماً انجام شوند زیرا بعید نیست که بهدلیل ضعف بینایی و یا شنوایی، کودک به شاگرد ضعیفی تبدیل شود. اگر نتواند بهخوبی ببیند و یا حرفهای معلم را به درستی بشنود، چگونه میتواند درسهایش را بهخوبی یاد بگیرد؟
اما آنچه که خانواده های موفق در مورد آمادگیهای فرزند کوچک خود برای رفتن به مدرسه انجام می دهند، بازهم فراتر از این رسیدگی های ظاهری است. آنها مسائل روحی و روانی فرزندشان که معمولاً مورد غفلت دیگر والدین است را مورد توجه قرار می دهند.
والدین موفق می دانند که آغاز سال تحصیلی زمان بسیار هیجان انگیزی برای دانش آموزان است و طبیعی است که بعضی از آنها اضطراب داشته باشند. اگر فرزندشان کلاس اولی باشد، سعی می کنند خیلی خوب با او صحبت کرده و دلایل اینکه چرا باید از خانه و مادر و دلبستگی های خود جدا شده و ساعاتی را در مدرسه بگذراند با او گفتگو می کنند. به سوال های احتمالی او با صبر و حوصله و با زبان کودکانه و در حد سن و سالش پاسخ داده و سعی می کنند او را برای روز اول مدرسه که روز بسیار مهمی در زندگی اوست، آماده کنند. آنها توجه دارند که حتی بچه های بزرگتر نیز بیش از ۳ ماه مشغول تفریح و سرگرمی بوده و عملا هر کاری که مایل بوده انجام داده اند. پس انجام مجدد وظایف مدرسه الزاما برایشان خوشایند نیست. خانواده های موفق در چند روز مانده به آغاز سال تحصیلی فرزندان خود را به ساعت جدید زندگی، در دوران مدرسه عادت می دهند.
بعد از آن همه بی برنامگی تابستانی و تا ظهر خوابیدنها حالا لازم است تا دوباره به ریتم جدیدی عادت کنند. چند روز قبل از ورود به مدرسه، از آنها می خواهند که شبها زودتر به رختخواب رفته و صبحها زودتر از خواب بیدار شوند. آنها سعی می کنند که خواب بچه ها دیرتر از ۱۰ شب نشود و نیم ساعت هم به مطالعه در رختخواب اختصاص دهند.
اگر فرزند خانواده های موفق برای رفتن به مدرسه از خود نگرانی نشان دهد، سعی می کنند به او با صحبت های آرامش بخش اطمینان خاطر دهند و از مزایای معلم جدید و دوستان جدید بگویند. به او می گویند نگرانی او را از اینکه معلم و کلاسش عوض می شود درک میکنند و زمانی که خودشان نیز به سن و سال او بوده اند، در آغاز سال تحصیلی همین نگرانیها را داشتند اما دوستهای زیادی پیدا کردند و با معلم جدید خو گرفته اند. همچنین به فرزند خود توضیح می دهند که درصورت هرگونه مشکل، برای کمک به او و مقابله با آن در کنار او خواهند بود.
آنها ضمن این اعلام آمادگی اما تلاش می کنند که فرزندان را مستقل بار آورند. بهخصوص بچههای کوچکتر که عدماستقلال در آنان موجب استرسی واقعی در وجودشان خواهد شد. آنها برای جلوگیری از این قضیه به او کمک می کنند تا به تنهایی لباسهایش را بپوشد و دربیاورد و کارهای شخصی که خودش می تواند انجام دهد را تمرین کند تا مهارت یافته و از همان کوچکی اعتماد به نفسش تقویت گردد.
خانواده های موفق فرزند خود را تشویق و ترغیب می کنند تا احساسات و مشکلات خود را به طور آشکار با پدر و مادر و آموزگار در میان بگذارند و کاری می کنند که بچه ها از حمایت اولیا نسبت به خود اطمینان پیدا می کنند.
نکته ی دیگر اینکه یک هفته قبل از ورود به مدرسه آنها فرزندشان را با مدرسه جدیدش آشنا می کنند و منتظر نخستین روز مدرسه نمی مانند. هیچچیزی دلهرهآورتر از مکانی نیست که هیچ شناختی از آنجا ندارند زیرا در محیط جدید احساس سردرگمی میکنند. برای آنکه او را با مکان جدید آشنا کنند، او را چندین بار به مدرسه می برند و مکانهایی چون حیاط مدرسه، کلاسها، محوطه سرپوشیده را به او نشان می دهند. او را روزهایی که مدرسه برای ثبت نام باز است، به مدرسه می برند. این عمل در روز ورود به مدرسه به او شناخت جدید و اعتماد به نفس میدهد.
از اقدامات دیگر خانواده های خوب این است که برای فرزندشان کتابهایی در مورد مدرسه می خرند. پیشنهاد ما به اولیا این است که از همین حالا با بچه های خود راجع به مدرسه صحبت کنند. لوازم مدرسه را با خوشحالی و دوستی برای آنها تهیه کنند و کیف و کفش و دفتر و مداد را با همراهی کودک خریداری نمایند تا خریدهای مشارکتی و جمعی را تجربه کنند. کتابهایی در مورد مدرسه و بهخصوص نخستین روز مدرسه برایش تهیه کنید. بچهها عاشق این هستند که با قهرمانان داستانهای کتابهای آموزشی همزاد پنداری کنند. علاوه بر آن میفهمند بچههای دیگری هم هستند که روز اول مدرسه یا گریه میکنند و یا دل نگران هستند و با تمام این حرفها همیشه این مسئله ختم بهخیر میشود.
یکی از مواردی که می تواند اطمینان خاطر بچه های کوچک را افزایش دهد به همراه داشتن شیئی که به آن علاقه خاصی دارد مثل یک اسباب بازی، عکسهایی که جمعآوری میکند، و یا یک عروسک پارچهای است که می توانید کیف کوچکی برای وسایل شخصیاش آماده کنید و این وسایل کوچک ودوست داشتنی اش را در آن بگذارید. با این عمل، به او اطمینان خاطر میدهید که قسمتی از محیطی که به آن عادت دارد را به همراه دارد.
خانواده های موفق توجه ویژه ای به اولین روز مدرسه دارند. آنها برای حفظ آرامش در نخستین روز مدرسه، کمی زودتر از خواب برخاسته و فرزندشان را که باید به راحتی از خواب بیدار شود و صبحانه خوبی بخورد، آماده می کنند. چنانچه بهدلیل اضطراب اشتها نداشته باشد، به او اصرار نمی کنند اما برایش تغذیهای مثل ساندویچ نان و پنیر، میوه آماده کرده و داخل کیف مدرسهاش می گذارند. او را تا مدرسه همراهی کرده و به مدرسه می سپارند. خیلی از اولیای باحوصله ماجرای روز اول مدرسه را شب قبلش به صورت قصه برای فرزندشان تعریف کرده و از طریق قصه روح و روانش را برای روز اول مدرسه آماده می گردانند.
همچنین آنها سعی می کنند تا در اولین روز مدرسه تمام وقت با خوشرویی با فرزند خود برخورد کنند زیرا در اولین روز مدرسه به صورت طبیعی بسیاری از کودکان ترس و هیجانات زیادی دارند که در رفتار آنها کاملا مشهود است لذا باید با تسلط بر رفتار خود این روز را برای دانش آموزان کلاس اول دبستان روزی به دور از تشنج و ناراحتی تبدیل نمایند.
والدین موفق فرزند خود را به انتخاب دوست هم سن و سال که می خواهند در یک مدرسه یا یک کلاس درس بخوانند تشویق و ترغیب می کنند. انتخاب دوست در این مراحل بسیار مفید است و خانواده ها می توانند میان همسایه ها و فامیل چنین دانش آموزانی را شناسایی کنند و دانش آموزان ناسازگار با محیط مدرسه را به همراه او به مدرسه بفرستند و یا با معلم ارتباط کلامی و تلفنی داشته باشند و دانش آموز با معلم آینده خود مراوده حضوری داشته باشد تا شرایط روز اول به طور کامل طبیعی باشد و دانش آموز احساس تنهایی نکند.
دست آخر اینکه خانواده های موفق به صورت عملی به کودک نشان می دهند که آموزش و یادگیری مطالب بسیار سرگرم کننده و لذت بخش است. البته این کار را قبل از ورود به مدرسه هم با انجام کارهای مربوط به خود در منزل مانند بازی مرتب کردن وسایل اتاق خود، نگهداری گیاهان و غیره تقویت کرده و از آموزش خارج از تکالیف و دستورات معلم نیز خودداری می کنند.
به هر صورت باید توجه داشت که روز اول مدرسه و روزهای آغازین سال تحصیلی آنقدر مهم هستند که اگر با خاطره های خوش توأم نگردند، می تواند عامل دلزدگی از درس و تحصیل و مدرسه را در طول سال و حتی تا یک عمر به دنبال داشته باشد.
برای تمام والدین و به خصوص آنهایی که امسال دانش آموز کلاس اولی دارند، آرزوی سلامت و موفقیت داریم.
تهیه و تنظیم:
فاطمه موسوی، روان شناس
شاهین نوش آبادی، مشاور امور خانواده