سلام و درود بر والدین گرامی
کماکان در این ستون مباحث مرتبط با مقوله بسیار مهم فرزندپروری را دنبال می کنیم. در این بحث از میان روشهای مختلف فرزندپروری به روش «فرزندپروری مقتدرانه» رسیدیم و دیدیم که والدین موفق معمولاً همین روش را پیشه کرده و طی آن از همان اوان کودکی ضوابط و مقرراتی را در خانه تعیین می کنند که قبل از هرکس، خودشان را متعهد به اجرای آن ضوابط دانسته و از این طریق تربیت صحیحی را برای فرزندان خود اعمال نموده و حال و آینده آنها را بیمه می کنند.
مطالعات نشان می‌دهند کودکانی که توسط والدین مقتدر پرورش می‌یابند تواناتر، خوشحال‌تر و موفق‌تر از سایر کودکان هستند.
اکنون ببینیم والدین مقتدر دارای چه ویژگی هایی در رفتار و گفتار هستند!؟
🛑 ویژگی های رفتاری والدین مقتدر
معمولاً والدین مقتدر الگوهای مناسبی برای فرزندانشان در طول زندگی هستند چرا که همان رفتارهایی که از فرزندانشان انتظار دارند را انجام می‌دهند. به همین دلیل، خیلی بیشتر احتمال دارد که کودکان آنها، این رفتارها را در همان دوران کودکی و نوجوانی درونی‌سازی کنند و آنها را انجام دهند. همچنین، قوانین و ضوابط و نظم مداوم که در خانه توسط همه با اجرا در می آیند، به فرزندان کمک می‌کند که بدانند از آنها چه انتظاراتی وجود دارد به گونه ای که حتی در مواقعی که شما در کنار فرزندتان نیستید او از قوانین پیروی خواهد کرد.
دقت کنید که والدین مقتدر در خانه قوانین روشنی وضع می کنند و روی دلایل آن به زبان ساده برای فرزندشان توضیح می دهند. آنها فرزندشان را همواره از انتظارات خود آگاه می‌کنند و دلایل این انتظارات را نیز برای کودکشان توضیح می‌دهند. بنابراین، به جای اینکه در هنگام خواب به او بگویید: «مسواک بزن و بخواب چون من میگم» بهتر است بگویید: «با مسواک زدن قبل از خواب چقدر میتونی دندان های سالم و قشنگی داشته باشی و خواب راحتی هم داشته باشی تا بتونی به رشد مغز و بدنت کمک کنی» در این صورت، فرزندتان نکات اصلی مسائل بهداشت فردی و اموری که باعث سلامتی او می شود را درک خواهد کرد. همچنین است درک مسائل اخلاقی یا قوانین اجتماعی و روابط دوستی که با دوستانش دارد، اگر که پیرامون همه اینها و البته در زمان خودش در معرض گفتگویی ملایم و دوستانه با والدین خود قرار گیرد. به مرور زمان خواهید دید که او به طور کلی از زندگی نیز درک بهتری خواهد داشت.
والدین مقتدر، کنترل بیشتری بر روی هیجانات خود دارند، در نتیجه فرزندانشان نیز یاد می‌گیرند که هیجانات خود را مدیریت کنند و احساسات دیگران را نیز بهتر تشخیص بدهند.
از سوی دیگر، والدین مقتدر به فرزندان خود اجازه نیز استقلال می‌دهند و به آنها کمک می کنند تا زودتر در انجام امور شخصی خود مستقل شوند. در این روش به کودکان نشان داده می شود که آنها قادر به انجام کارهای خود هستند و همچنین به تقویت اعتمادبه‌نفس و عزت نفس آنها نیز کمک می‌کند.
بدیهی است که همه والدین مانند هم نبوده و برخی از والدین به‌طور طبیعی مقتدرتر هستند و کمتر مستبدانه یا سهل‌گیرانه عمل می‌کنند. با این حال، این مسئله به این معنی نیست که اگر در حال حاضر والدی مقتدر نیست، پس نمی‌تواند سبک فرزندپروری مقتدرانه را در پیش بگیرد. بنابر این یکی از مهمترین ویژگی های رفتاری والدین مقتدر این است که همزمان با تمرین مقتدر بودن، نسبت به اعمال خود، دقت و توجه بیشتری پیدا می کنند. اگر برداشت شما از خودتان این است که به لحاظ شخصیتی والد مقتدری نیستید، بدانید که تبدیل شدن به والدی مقتدر نیاز به تمرین مداوم روشهای فرزندپروری مقتدرانه و همچنین تمرکز بیشتر بر رفتارهای خود دارد.
والد مقتدر در هنگام گفتگو به فرزندش گوش می دهد، درست بر خلاف والدین مستبد که معتقدند فرزندان باید فقط نظارت شده و دیده شوند و لازم نیست شنیده شوند، والدین مقتدر از شنیدن نظرات فرزندان خود استقبال می‌کنند. آنها به نظرات و احتمالاً نگرانی‌های کودکان خود گوش می‌دهند و به فرزندانشان اجازه می‌دهند نظرات خود را ابراز کنند. بنابراین، اگر چه فرزندتان ممکن است برای دهمین بار یک خاطره یا یک جوک را تعریف کند و یا یک داستان طولانی و تکراری را بازگو می کند، بهتر آن است که شنونده خوبی برای او باشید. توجه مثبت شما به کودک، تا حد زیادی از مشکلات رفتاری او پیشگیری می‌کند.
نکته دیگر اینکه والدین مقتدر به احساسات فرزندشان توجه کرده و آن ها را تایید می‌کنند. ایشان به بچه‌هایشان کمک می‌کنند تا احساسات خود را نام‌گذاری کنند و به آنها می‌آموزند که چگونه احساساتشان می‌تواند بر روی رفتارشان تاثیر بگذارد. بنابراین، دفعه بعد که فرزندتان ناراحت شد آن را دست‌کم نگرفته و فوری نگویید «چیزی نیست» یا «دیگه گریه نکن» چرا که به هر حال، مسئله برای فرزند شما بزرگ است. بنابراین، در این موقعیت‌ها بهتر است از جملاتی مثل «من می‌فهمم که تو الان ناراحتی» استفاده کنید و گفتگوی همدلانه ای با او داشته باشید. گاهی می توانید به فرزندتان بگویید اشکالی ندارد که عصبانی باشد اما اگر کسی را بزند، رفتارش، پیامد به دنبال دارد و باید در آن موقع پاسخگو باشد! همچنین می‌توانید به او بگویید که اشکالی ندارد هیجان‌زده شود اما کنترل و مدیریت هیجانش را نیز به او کمک کنید. از سوی دیگر، مهم است روشهای قابل‌قبول ابراز احساسات را نیز به فرزندتان بیاموزید. همین که یاد بگیرد احساسات خودش را در درون خودش نگه ندارد و آن را برای شما بازگو کند کمک خوبی است تا همواره تعادل رفتاری و روحی داشته باشد. فراموش نکنید او زمانی به این کار مبادرت می کند که ببیند شما برای ابراز و بیان احساساتش ارزش قائل هستید و به آن توجه می کنید!
با مرور این مطالب بیشتر متوجه می شویم که برای والد مقتدر بودن، نیاز به حوصله و توجه بیشتری هست که البته وجود ارزشمند فرزندان در زندگی و توجه به آینده آنها می طلبد که والدین عزیز چنین آمادگی هایی را در خود بپرورند.
ما باز هم در این خصوص با شما صحبت خواهیم کرد.
موفق باشید🌹
تهیه و تنظیم:
فاطمه موسوی، روان شناس و زوج درمانگر
شاهین نوش آبادی، مشاور امور خانواده