با توجه به عدم خروج خودروهای فرسوده از رده فعالیت، بار ترافیک معابر پایتخت سالیانه بیشتر میشود. در این گزارش تاثیرات اجتماعی، اقتصادی، روانی و بهداشتی ترافیک را در گفتوگو با کارشناسان بررسی کردهایم.
به گزارش خبرنگار شهر، از دستاوردهای بشری در عصر تکنولوژی و ارتباطات، سیستم حمل و نقل (ترافیک) است، حمل و نقل و تردد با تمام حسن هایش عوارض و عواقب انکار ناپذیری دارد که جزء جدایی ناپذیر این صنعت عظیم است. یکی از این عوارض ترافیک های بلند هست که می تواند به افراد آسیب جدی وارد کند.
دکتر شریفی یزدی، جامعه شناس در گفت و گو با خبرنگار شهر در مورد عوارض ترافیک اظهار کرد: ترافیک از بعد روانی در مرحله اول باعث استرس و اضطراب بالا و در مرحله دوم باعث ایجاد احساس ناکامی در افراد می شود، چون راه برون رفتی از مشکلات ترافیک وجود ندارد. مرحله سوم افسردگی است که از ویژگی های افرادی است که ساعت ها در ترافیک هستند و در کلانشهرها وقت زیادی را در ترافیک صرف می کنند.
وی افزود: این استرس، اضطراب، افسردگی احساس ناکامی و گیر افتادن، آرام آرام باعث فرسودگی روانی می شود و از بعد جسمی افرادی که زمان زیادی در ترافیک هستند، شکل بدن آنها به دلیل چارچوبی که در آن قرار گرفتند، تغییر می کند. به طوری که عامل بیماری هایی مثل شانه یخ زده، ورم مفاصل و ناراحتی های قلبی و ... و همچنین بعضی از اختلالات مغزی در افراد می شود.
شریفی بیان کرد: مطالعات نشان می دهد افرادی که زمان زیادی در ترافیک سپری می کنند، دچار مخدوشی آی کی یو می شوند. از نظر اقتصادی نیروی فعال جامعه که بین سن ۱۸ تا ۷۰ یا ۱۵ تا ۶۵ هستند ناگزیرند زمان زیادی از وقت و توان شان را در ترافیک گذرانده و نیروی مفید کاری شان هدر می رود. اگر این هدر رفتگی را قیمت گذاری کنیم می فهمیم که چه هزینه سنگینی به جامعه تحمیل می شود، افراد می توانند از این زمان فعال در جهت توسعه جامعه استفاده کنند اما این وقت و انرژی در یک راه بیهوده تلف می شود.
وی عنوان کرد: در ترافیک میزان زیادی سوخت مصرف می شود که رقم اقتصادی آن زیادی است و باعث آلودگی هوا می شود. منبع حدود ۴۰ تا ۴۵ درصد آلودگی ها در کلانشهرها از جمله تهران وسایل نقلیه است که هزینه اقتصادی سنگینی بر سیستم بهداشتی وارد می کند و به لحاظ فردی هم از توانمندی های افراد کم می کند.
شریفی افزود: از بعد اجتماعی ترافیک، باعث می شود افراد احساس عدم امنیت کنند. به دلیل اینکه اگر شما در یک شهر کوچک یا متوسط زندگی کنید و اگر به صورت اورژانسی به یکی از وابستگان نیاز داشته باشید یا آنها به شما نیاز داشته باشند، خیلی سریع می توانید خود را به آنها برسانید، اما در یک کلانشهر این مساله خیلی طول میکشد. همین فکر کردن به این موضوع به صورت فردی، باعث می شود که افراد احساس عدم امنیت داشته باشند و وقتی که این موضوع به صورت کلان در جامعه در آید، احساس عدم امنیت عمومی می شود.
شریفی اضافه کرد: یکی دیگر از بحثهایی که از نظر عوارض اجتماعی ترافیک مطرح می شود، این است که ترافیک باعث کاهش آستانه تحمل در افراد جامعه می شود. این کاهش سطح تحریک پذیری باعث می شود میزان خشونت و پرخاشگری در جامعه افزایش پیدا کند.
سرهنگ محمد رازقی معاون عملیات پلیس راهور تهران بزرگ در گفت و گو با خبرنگار شهر در مورد عوامل افزایش ترافیک در سال جاری در شهر اظهار کرد: یکی از دلایل افزایش ترافیک امسال نسبت به سال های گذشته کاهش کروناست و علت دیگر افزایش ترافیک، کاهش اسقاط و خارج کردن خودروهای فرسوده است.
وی افزود: یکی از دلایل افزایش ترافیک در هوای سرد افزایش استفاده از وسایل نقلیه شخصی است به طور مثال افرادی که موتور دارند از ماشین استفاده می کنند و افرادی که هرروز از وسایل حمل نقل عمومی استفاده می کردند به خودروی شخصی روی می آورند.
معاون عملیات پلیس راهور تهران بزرگ عنوان کرد: علت دیگر افزایش ترافیک فعلی به جز برف، به ترافیک ایام عید مربوط می شود که از نیمه بهمن ماه آغاز و تا ۲۹ اسفند ماه ادامه دارد.
دکتر لیلا ماهر، روانشناس نیز در گفت و گو با خبرنگار شهر در مورد عوارض ترافیک اظهار کرد: ترافیک علاوه بر عوارض اقتصادی، اجتماعی و جسمی؛ عوارض روانی هم دارد.
وی افزود: همه افراد به نوعی با ترافیک مواجه میشوند، چه ترافیک خودرویی و چه انسانی. احساس گیر افتادن در مکانی که مملو از وسائط نقلیه باشد و یا مردمی که بخاطر ازدحام، تحملشان را از دست میدهند و مهمترین دلیل ظهور اختلالات مرتبط با استرس در این زمانه است.
این دکتر روانشناس بیان کرد: برخورد با رانندگان ناسازگار و بیاحتیاط میزان استرس را افزایش میدهد. به این دلیل که به طور مداوم از طرز رانندگی آنها خشمگین شده و یا هنگامی که در کمال آرامش در حال رانندگی هستید، راه شما را مسدود کرده و به سرعت از شما رد میشوند، شما دچار دلهره میشوید. این کار میتواند برای سلامت قلب و عروق شما عوارضی داشته باشد. جالب است بدانید که سندرم استرس ترافیک، نوعی سندرم است که در آن رانندگان مبتلا از کند شدن تردد می ترسند. این رانندگان در چنین مواردی به حالتی جنون آمیز از ترس می رسند که «بمب زمان» نامیده می شود. در این موقعیت، فرد با بی احتیاطی رانندگی می کند و بدون ذره ای قدرت تشخیص و رعایت مسائل ایمنی، سرعت می گیرد و تا جایی که ممکن است، از ترافیک دور می شود؛ چون از گیر افتادن در ترافیک وحشت دارد.
این روانشناس افزود: این یک ترس و مکانیسم فرار است که برخی علائم جسمی آن شامل عرق کردن کف دست ها، افزایش ضربان قلب، سردرد و حالت تهوع است. این چنین ترافیک اثرات مختلفی روی سلامت روان ما میگذارد.
وی افزود: به نظر می رسد ترویج فرهنگ شادی و نشاط متناسب با فرهنگ و عرف اجتماعی از عوامل اساسی برای تامین رضایت اجتماعی است، زیرا جوامعی که شادی و نشاط در آنها توسعه یافته از ظرفیت بالایی برای مقابله با خشم و رفتارهای خشونت آمیز برخوردارند و بر عکس در جوامع ناشاد، مردم در رفتارهای اجتماعی خود غمگین و در رفتارهای ترافیکی خویش خشمگین هستند و نحوه رانندگی آن ها پرخطر است. بدون تردید مردمی که از زندگی خود رضایت دارند، کمتر مرتکب خطا شده و کمتر مبادرت به انجام رفتارهای پر خطر می کنند. مسئولان باید با ارائه یک برنامه هر ساله میزان ترافیک را کاهش دهند، چون عوارض آن پرهزینه خواهد بود.