سلام بر والدین گرامی
در هفته گذشته مطالبی را در مورد بهداشت فردی کودکان مرور کردیم. در این هفته بنا داریم تا به دنبال تکمیل مطالب هفته گذشته به آموزش بهداشت عمومی و اجتماعی کودکان اشاراتی داشته باشیم. با توجه به اینکه کودکان به دلیل حساسیت زیاد بیشتر از بزرگسالان در معرض انواع باکتری‌ها و میکروب‌ها قرار دارند، لذا آموزش بهداشت فردی و جمعی به آنها در حفظ سلامتی‌شان بسیار تاثیر دارد. عدم رعایت بهداشت در کودکان امکان ابتلا به انواع بیماری‌ها را در آنها بالا می‌برد. لذا آموزش بهداشت فردی و اجتماعی از همان کودکی و از سنین پایین بسیار مهم است.
آموزش بهداشت عمومی و اجتماعی به کودکان :
قبل از ورود به بحث بهتر است تا تعریفی از بهداشت عمومی و اجتماعی داشته باشیم:
بهداشت عمومی عبارتست از مجموعه دانش و هنر پیشگیری از بیماری و تامین، حفظ و ارتقای تندرستی و توانمندی بشر با استفاده از تلاش دسته جمعی که منجر به توسعه جامعه شود.
این مفهوم در حوزه زندگی انسان گسترش یافته و به طریقی ضامن سلامت فرد و جامعه به شمار می‌رود. همچنین بهداشت اجتماعی یعنی رعایت نکاتی که سلامت همه افراد جامعه را تضمین می‌کند. برای مثال وقتی به کودک یاد بدهیم که هنگام عطسه و سرفه جلوی دهان خود را بگیرد و یا وقتی کمی بیمار است و سرماخورده است از ماسک استفاده کند برای اینکه بیماری خود را به دیگران انتقال ندهد، در واقع هم بهداشت فردی را به او آموزش داده‌ایم و هم بهداشت اجتماعی را.
بهداشت اجتماعی به صورت سلسله‌وار به همه افراد جامعه ارتباط دارد و چنانچه شخصی نسبت به رعایت بهداشت اجتماعی بی‌تفاوت باشد، در مقابل دیگران مسئولیت اجتماعی خود را درست انجام نمی‌دهد و نسبت به این موضوع سهل انگار است.
حتماً شما نیز تاکنون شاهد رفتارهای نادرست و غیر بهداشتی از سوی افراد ناآگاه بوده اید که چگونه آب دهان و یا بینی و یا خلط سینه ی خود را در معابر عمومی انداخته و بی اعتنا به اینکه با این کار آلودگی های ویروسی و باکتریایی خود را در سطح جامعه پخش می کنند، بارها مبادرت به این کار ناشایست نموده و بی خیال همه چی می باشند! قطعا دیدن چنین صحنه های مشمئز کننده ای بسیار ناراحت کننده است و انسان را به این فکر فرو می برد که اگر این دسته از افراد نیز در دوران کودکی در معرض آموزش های بهداشتی قرار می گرفتند امروز قطعا چنین رفتاری از ایشان سرنمی زد!
جا دارد تا به منظور رعایت فردی و جمعی، نحوه استفاده از دستمال کاغذی را به هنگام سرفه و عطسه و کنترل آب بینی و خلط سینه را به کودکان خود آموزش داده و انداختن دستمال آلوده در ظرف زباله را به او گوشزد نماییم. نکته ای که علاوه بر آموزش بهداشت فردی در آموزش بهداشت اجتماعی برای کودکان بسیار اهمیت دارد توجه دادن او به بهداشت محیط است. همین که چشم کودکان به پاکیزگی و تمیزی عادت کند، خود به خود نسبت به رفتارهای نادرست و محیط های آلوده از خود عکس العمل مناسب نشان خواهند داد. یقینا چنین کودکانی نسبت به ریختن زباله در محیط زندگی و در سطح معابر دقت نظر مطلوب داشته و علاوه بر اینکه خود رعایت کننده خواهند بود می توان رفتار و عکس العمل مناسب را نسبت به افرادی که در مورد ریختن زباله در معابر و محیط طبیعی و اجتماعی سهل انگاری و بی توجهی می کنند نیز به آنها آموزش داد.
موضوعی که در جامعه ی ما کماکان نیاز به توجه جدی دارد، چرا که به هر کجا نظر می اندازیم، زباله های فراوانی به چشم می خورد که علاوه بر زشتی محیط زندگی، امکان شیوع بیماری های مختلف بر اثر توسعه ی آلودگی های پدید آمده را ایجاد می نماید! یکی از روش های آموزشی مفید و در عین حال تفریحی که کودکان نیز به آن علاقه نشان می دهند، اقدامات فرهنگی تربیتی گروهی است که در قالب اردو و با هدف نظافت و پاکسازی طبیعت و محیط زیست انجام می گیرد. در این اقدام گروهی که با مجهز کردن کودکان به دستکش یکبار مصرف و کیسه پلاستیکی و توجیه آنها انجام می گیرد. معمولأ منطقه ای که از قبل مشخص شده را مورد پاکسازی و نظافت قرار می دهند و طی این اقدام آموزشی کودکان تبدیل به نسلی می شوند که در آینده هیچگاه زباله ریز در طبیعت و آلوده کننده ی محیط زیست نخواهند شد.
امید است با دقت نظر بر روی مسائل بهداشتی و آموزش صحیح بهداشت فردی و جمعی به کودکان، در آینده ای نه چندان دور، شاهد پرورش نسلی سالم و جامعه ای پاکیزه در کشورمان باشیم.
تهیه، تنظیم و اقتباس: فاطمه موسوی، روان شناس و زوج درمانگر
شاهین نوش آبادی، مشاور امور خانواده
