حتما تاکنون کلیدواژه های "عزت نفس" و "اعتماد به نفس" به گوشتان خورده و با این گزاره ها سر و کار داشته اید. در حقیقت باید گفت که این دو موضوع از صفات و ویژگی های مهم شخصیتی است که لازم است تا در هر انسانی به اندازه کافی وجود داشته باشد تا بتواند در طول زندگی هم برای خودش ارزش قائل باشد و هم قدرت انجام کارها و امور زندگی اش را در خود ببیند. اجازه دهید تا ضمن آشنایی بیشتر با این موضوعات راه‌ها و روش های ایجاد و رشد آنها را در شخصیت کودکان خود نیز مورد بررسی قرار دهیم.
راههای افزایش عزت نفس در کودکان
"عزت نفس" یکی از مهمترین پایه های سلامتی روح و روان انسان است که می تواند در کودکی ایجاد شود. این موضوع یکی از کلیدهای سلامتی و بهزیستی کودک و همچنین سلامت اجتماعی، روحی، رفتاری و عاطفی است. به علاوه، عزت نفس در نحوه برخورد کودک با مشکلات، ارتباط او با همسالان و برخورد با چالش های دیگر زندگی اش به شدت می تواند موثر باشد."عزت نفس" در اصل به این معنی است که فرزند شما خودش را چگونه می بیند و در مورد خودش و توانایی هایش در انجام کارها چگونه فکر می کند. در حقیقت عزت نفس کودک بر این اساس شکل می گیرد که او چقدر از والدین و افراد مهم زندگی خود عشق، حمایت، تشویق یا انتقاد دریافت می کند.
اگر طالب آن هستید که فرزندتان دارای عزت نفس بالایی باشد حتما میزان توجه باکیفیت خود را نسبت به او افزایش دهید. به این معنی که در هنگام سلام و خداحافظی هربار او را در آغوش بگیرید، برای بازی با او وقت بگذارید، به کارهایی که انجام می‌دهد توجه کنید و مورد تشویقش قرار دهید، حتماً و حتماً جنبه های مثبت رفتار و شخصیت او را به او یادآوری کنید و بگذارید بداند که چقدر برای شما مهم است و به چه میزان دوستش دارید.
مسئولیت دادن به کودک برای کارهای متناسب با سنش، به او احساس هدفمندی بخشیده و به کودک کمک می کند که به توانایی خود در انجام کارها اعتماد پیدا کند. یکی از راه های افزایش عزت نفس کودک این است که حتی اگر کودک کارش را عالی انجام ندهد به او نشان دهید که قدر تلاش هایش را می دانید، او را به خاطر همه کارهایی که انجام می دهد تحسین می کنید و به او اطمینان بدهید که با گذشت زمان می تواند کارها را بهتر و بهتر انجام دهد.
به خاطر داشته باشید که فرزند شما نیز مانند همه ی کودکان، گاهی رفتارهایی انجام می دهد که خوشایند نیست، وقتی فرزندتان کاری انجام داد که باعث عصبانیت شما شد، به یاد داشته باشید که رفتار او را از شخصیتش مجزا کنید و در این مواقع با او با احترام صحبت کنید. فریاد نزنید و سعی کنید در تربیت کودک بر پیامدهای طبیعی و منطقی رفتارش تاکید کنید و همچنین با لحنی صمیمانه با او صحبت کنید تا بتوانید به بالا رفتن عزت نفس او کمک کنید. دقت کنید که در این زمان نحوه ی تنبیه و آگاه کردن او باید به گونه ای باشد که به عزت نفسش لطمه وارد نکنید، به این ترتیب که با او در خلوت و نه در جمع و بخصوص در بین همسالان و دوستانش! در مورد کار نادرستش صحبت کرده و به او بگویید که علیرغم همه ی خوبی هایی که دارد و شما هم دوستش دارید، اما فقط همین یک کار و رفتار را دوست ندارید که تکرار شود!
به قدری وجود عزت نفس در شخصیت و رفتار هر انسانی مهم است که اگر فرد در زندگی احساس خوبی نسبت به خودش داشته باشد، اعتماد به نفس امتحان کردن چیزهای جدید را نیز داشته و بیشترین تلاش خود را در زندگی برای دستیابی به رشد و پیشرفت به کار می گیرد. انسان های با عزت نفس از آنچه انجام می دهند احساس غرور کرده و می توانند با اشتباهات خود کنار بیایند. بدین ترتیب است که بالا بردن عزت نفس در کودکان این کمک را به آن ها می کند که حتی اگر در ابتدای کاری شکست بخورند دوباره تلاش خواهند کرد، در نتیجه، این کودکان با عزت نفس عملکرد بهتری در مدرسه، خانه و در ارتباط با دوستان خود دارند. از سوی دیگر کودکانی که عزت نفس پایینی دارند نسبت به خود اطمینان کمتری دارند و چون فکر می کنند دیگران آن ها را نمی پذیرند کمتر به دیگران ملحق می شوند. آن ها ممکن است به دیگران اجازه دهند که با آن ها رفتار نامطلوبی داشته و نتوانند از خودشان دفاع کنند و همچنین امکان دارد به راحتی تسلیم شده و شکست را بپذیرند. رعایت همه این کارها و ایجاد چنین روابط صحیحی با کودک در ایجاد عزت نفس و بالا بردن آن در شخصیت و رفتار فرزندتان مهم هستند و نکته آخر اینکه کسب عزت نفس و افزایش سطح آن هیچگاه برای هیچکس دیر نیست بنابر این والدین گرامی حتما به فکر افزایش عزت نفس در خودشان نیز باشند، چه اینکه فرزندانی که زیر دست والدین با عزت نفس رشد می کنند حتما با عزت نفس بیشتری تربیت شده و بار می آیند. موفق باشید.
اقتباس، تهیه و تنظیم:فاطمه موسوی، روان شناس و زوج درمانگر
شاهین نوش آبادی، مشاور امور خانواده
