«ترمیم نمره» و ایجاد «سابقه تحصیلی» در شهریورماه ممکن نیست

به گزارش ایسنا، محسن زارعی در نشست خبری با موضوع تحلیل نتایج امتحانات نهایی خردادماه ۱۴۰۲، اظهار کرد: ۱۵ درصد از شرکت کنندگان به نمرات امتحان نهایی اعتراض داشتند. ۵۴ درصد معترضان به نمرات امتحان نهایی پسران و ۴۶ درصد دختران بودند.

وی ادامه داد: ۴۹ درصد از نمرات پس از اعتراض «افزایش» یافت. ۲۶ درصد بدون تغییر باقی ماند و ۲۵ درصد «کاهش» یافت. تغییرات بالا در نمرات امتحان نهایی پس از اعتراض ناچیز بوده است.

نحوه رسیدگی به برگه‌های با بیش از ۲ نمره تغییر
زارعی درباره نحوه رسیدگی به اعتراصات نیز توضیح داد: اگر تغییر نمره پس از اعتراض بیش از ۲ نمره بوده، برگه به مصحح پنجم ارجاع داده شد. اگر در مصحح پنجم هم این مغایرت وجود داشت، برگه به مرحله بازبینی ارسال شد. در مرحله بازبینی، بازبینان برگه را کامل می‌دیدند و نظر یکی از مصححین را تایید می‌کردند و آن نظر اعمال می‌شد. بنابراین دقت شد که هیچگونه تضییع حقی نباشد.

رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش با بیان اینکه بین مصححین اول و دوم ۹۴ درصد همبستگی در نمرات وجود داشت، افزود: مغایرت نمره در نمره مصحح اول و دوم را خیلی کم داشتیم. عمده کسانی که اعتراض زده بودند، نمرات بالایی داشتند.

وی در خصوص تحلیل آزمون نیز گفت: تک تک سوالات را از نظر روایی، پایایی، درجه دشواری، میزان پاسخگویی شرکت کنندگان و کارکرد افتراقی سوال که آیا سوگیری دشته یا خیر؟ بررسی شد و هنوز در حال انجام است. ما میانگین درس به درس را به تفکیک استانها در دستور کار داریم‌. بنا داریم به استانها بازخورد دهیم.

در امتحان نهایی امسال فقط یک نفر در کشور معدل ۲۰ کسب کرد
افت نمرات دانش‌آموزان؛ کاهش میانگین نمرات رشته نظری از ۱۱.۶ به ۱۰.۰۲
زارعی همچنین درباره مورد تایید بودن سوالات آزمون نهایی توضیح داد: همه سوالات مورد تایید دبیرخانه‌های ما بودند و از این رو در ۷۶ درصد راهنمای تصحیح ما هیچ تغییری رخ نداد و همان سوالات پیش بینی شده توسط طراحان، مورد تایید دبیرخانه‌ها بود. یک مورد سوال از درس ریاضیات گسسته مورد تایید نبود. دبیرخانه‌ها معتقد بودند این سوال گویا نیست و باید حذف شود. ما این سوال را حذف کردیم و قبل از تصحیح، نمره آن بین باقی سوالات توزیع شد.

وی تایید کرد: در امتحان نهایی امسال فقط یک نفر در کشور معدل ۲۰ کسب کرد. این دانش آموز پسر، در مدرسه نمونه دولتی تهران درس می‌خواند و توانست معدل ۲۰ در رشته تجربی کسب کند. در مجموع افت نمرات را داشتیم. سال گذشته میانگین نمرات در رشته نظری ۱۱.۶۲ و امسال ۱۰.۰۲ بوده است.
رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش، افزود: در مجموع رشته‌های نظری، بیشترین نمره بین ۱۰ تا ۱۲ بوده است و تعداد نمره ۲۰ حدود ۰.۴۱ درصد است.

نحوه ایجاد نمره کل تراز شده و سابقه تحصیلی
رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش درباره نحوه ایجاد نمره کل تراز شده و ایجاد سابقه تحصیلی توضیح داد: نمره تراز برای هر درس در هر سال تولید شده است. در واقع نمره تراز فرد به این معناست که عملکرد او در جامعه آماری خودش چطور است. برخی افراد شرکت کننده نمره خام را در نظر می‌گیرند و می‌گویند معدل من در فلان سال ۲۰ شد. درحالی که معدل مبنا نیست و سابقه تحصیلی درس به درس احصاء شد. هر درس ضریبی داشته و با توجه به ضریب آن، نمره تراز شده و بین شرکت کنندگان همان سال نمره کل تولید و گزارش شده است.

وی درباره چگونگی ایجاد تراز منفی نیز توضیح داد: تراز منفی با توجه به جامعه آماری شرکت کننده ایجاد شده است. اگر فرد نمره صفر داشته باشد، این نمره خام او محسوب می‌شود و در تراز بین آن جامعه آماری شرکت کنندگان منفی می‌شود.

امکان ایجاد «سابقه تحصیلی» و «ترمیم‌نمره» در شهریورماه وجود ندارند
به گفته زارعی، در شهریور ماه امسال امکان ایجاد سابقه و ترمیم نمره وجود ندارد و فقط دانش آموزان تجدید شده در شهریور امسال می‌توانند آزمون دهند، بنابراین تمامی شرکت کنندگان شهریور ماه، دانش آموزان تجدید شده هستند.

وی درباره چگونگی ساخت و تولید سابقه تحصیلی و نمرات تراز، توضیح داد: از سال ۸۴ به بعد قریب به ۱۸ سال سابقه تحصیلی تولید کردیم. برای همه فارغ التحصیلان و دانش آموزان و داوطلبان ۷۰ عنوان درس "یکتا" از نظام قدیم و جدید آموزش و پرورش داشتیم و در واقع در عناوین سابقه، تحولی داشتیم. بخشی از داوطلبان هیچ سابقه و مشخصات هویتی نزد ما نداشتند. شناسایی و جانمایی این افراد کار طاقت فرسایی بود اما به همت همکاران انجام شد.

زارعی تصریح کرد: ۱۰۴ درس از ۴ دیپلم و ۴ پیش دانشگاهی و ۳ نظام آموزشی داشتیم. از اینها تقریبا ۱۰۰ هزار نمره یکتا تولید و از این میان برای بیش از ۱۱ میلیون نفر درس تبدیل نمره یکتا به تراز رخ داد و جانمایی شد. برای هر درس آماری با توجه به ضرایب در هر سال تولید و تبدیل به نمره کل شد و نهایتا به ‌عنوان سابقه تحصیلی به سازمان سنجش ارائه می‌شود.
به گفته زارعی ۲۸۶ هزار نفر در آزمون شهریورماه شرکت می‌کنند اما همگی هم دانش آموز امسال نیستند.
رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش درباره فرآیند برگزاری آزمون نهایی امسال، یادآور شد: امسال راهنمای تصحیح توسط طراحان طراحی و بعد از برگزاری آزمون ابتدا برای دبیرخانه راهبری کشوری ارسال می‌شد و دبیرخانه‌ها نظر گروه‌های آموزشی را دریافت می‌کردند. راهنمای تصحیح می‌گوید دانش آموز چه پاسخی را باید دهد تا مورد قبول قرار گیرد. دبیرخانه‌ها نظر می‌دادند که برای مثال این پاسخ کافی هست یا خیر. همچنین دبیرخانه‌ها راجع به درست بودن یا نبودن سوالات نیز نظر می‌دادند؛ لذا ما با اتکا به نظر تخصصی دبیرخانه راهبری کشوری و گروه‌های آموزشی به راهنمای تصحیح یکپارچه و استاندارد می‌رسیدیم.

سوالات امتحانات نهایی از کتب درسی طراحی شدند
زارعی ادامه داد: علاوه بر این فرصت می‌دادیم تا یک روز تصحیح انجام شود و مصححین به دبیرخانه بازخورد دهند و نظر اصلاحی را دریافت می‌کردیم و این نظر اجماعی آخرین ویرایش برای راهنمای تصحیح بود و این راهنمای تصحیح مبنای عمل بود. سوالات صرفا از کتب درسی و مبتنی بر هدف برنامه درسی طراحی شدند. براساس یک دستورالعمل واحد یکسان بودن فرایند آزمون انجام شد. طراحی آزمون بر اساس جدول هدف و محتوا تدوین شده توسط سازمان پژوهش و در قرنطینه کامل و بر اساس خزانه سوالات طراحی و انجام شد.

رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش توضیح داد: خزانه سوالات در اختیار طراحان اصلی قرار می‌گرفت. همچنین طراحان اصلی با توجه به دریافت نظرات دبیران کشور، طراحی سوالات را انجام می‌دادند. بنا داریم دانش آموزان هم در طراحی سوال به ما کمک کنند. سوالات توسط گروه‌های آموزشی و دبیرخانه‌های تخصصی پالایش می‌شدند. سوالاتی که در خزانه مورد تایید قرار می‌گرفت در اختیار طراح اصلی بود؛ در واقع این سوالات به او پیشنهاد می‌شد تا از خزانه استفاده کند اما الزامی برای این کار نبود.

سوالات در فضایی امن به دست شرکت کنندگان رسیده است
وی با بیان اینکه سوالات را الکترونیک و به صورت رمز نگاری شده و امن ارسال کردیم، افزود: کاملا سوالات در فضایی امن به دست شرکت کنندگان رسیده است. نیاز به امکانات و تجهیزات داریم اما امسال اتفاق خوبی افتاد و مشارکت سایر دستگاه‌ها را شاهد بودیم. از این رو ابزار و امکانات اولیه مثل دوربین مدار بسته، راکت فلزیاب و دستگاه سیگنال یاب و ... را داشتیم و حوزه‌های اجرا مجهز شدند.

شخصی‌سازی پاسخ‌برگ‌های هر دانش‌آموز
تصحیح الکترونیک اوراق امتحانی
زارعی تاکید کرد: امسال پاسخ برگ‌ها شخصی سازی شده بود و هر دانش آموز پاسخ برگ خاص خود را داشت. یعنی پاسخ برگ‌ها چاپ و نه تکثیر می‌شدند و این کار سختی بود. سوالات هم شخصی سازی شده در حوزه اجرا بود و سوال ویژه آن حوزه طراحی شده بود و شماره حوزه در پس زمینه سوال درج شده بود.

رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش درباره فرآیند نمره دهی و تصحیح برگه‌ها نیز گفت: تا کنون هیچ بازخوردی مبنی بر اینکه سوال از جانب طراح لو رفته باشد را نداشتیم اما باید فرآیند را طوری طراحی کنیم که هیچ روزنه‌ای وجود نداشته باشد. همچنین این موضوع باید در فرآیند تصحیح و نمره دهی نیز طوری طراحی می‌شد که هیچ گونه روزنه برای خطای انسانی وجود نداشته باشد لذا سراغ تصحیح الکترونیک رفتیم.

به گفته وی، تصحیح کامل برگه‌ها دو بار و به صورت مجزا و مستقل توسط دو مصحح انجام و به صورت کشوری به جز استان خود دانش آموز برای تصحیح توزیع می‌شد. همچنین اگر مغایرتی در بین نظر دو مصحح وجود داشت، برگه برای تصحیح به مصحح سوم ارجاع داده می‌شد و نظر نهایی را مصحح سوم می‌داد.

زارعی درباره آمار شرکت کنندگان در آزمون نهایی خرداد امسال نیز بیان کرد: به طور کلی ۵۹۵ هزار و ۶۲۴ دانش آموز، ۳۱۸ هزار و ۴۸۱ بزرگسال (شامل دانش آموزان بزرگسال و افرادی که برای ترمیم نمره و ایجاد سابقه شرکت کرده بودند) و در مجموع ۹۱۴ هزار و ۴۶۵ نفر در آزمون نهایی خرداد امسال شرکت کردند که ۵۸ درصد شرکت کنندگان دختر و ۴۲ درصد پسر بودند.

به گفته وی، در آزمون نهایی خردادماه ۵۰۵۰ حوزه اجرا و ۳۹۱ حوزه تصحیح وجود داشته است و ۴۸ هزار و ۲۹۹ مصحح برگه‌ها را تصحیح کرده‌اند. همچنین به طور کلی ۷۸ هزار و ۹۰۶ عامل اجرایی در برگزاری امتحانات نهایی امسال دخیل بودند.

میزان مغایرت نمرات تصحیح شده توسط مصححان
رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش با بیان اینکه نزدیک به ۴۰۰ میلیون سوال تصحیح شد، ادامه داد: در نزدیک به ۶۵ درصد نمرات، یا هیچ مغایرتی بین مصحح اول و دوم نبوده و یا کمتر از یک نمره بوده است. ۳۵ درصد سوالات به مصحح سوم ارجاع داده شدند که از این ۳۵ درصد، حدود ۲۰ درصد بین یک تا دو نمره، ۹ درصد دو تا سه نمره، پنج درصد سه تا پنج نمره و فقط یک درصد بیشتر از پنج نمره مغایرت داشته است.
زارعی همچنین اظهار کرد: پیش از آغاز فرآیند تصحیح، ۲۴ درصد سوالات در راهنمای تصحیح اصلاح شد اما تغییری در راهنمای تصحیح ۷۶ درصد سوالات رخ نداد.

به گفته وی، به طور کلی ۳۳۶ هزار و ۱۸۶ دانش آموز نسبت به نمرات امتحان نهایی خرداد اعتراض کردند که از این تعداد ۵۴ درصد پسران بوده‌اند.

«ترمیم نمره» و ایجاد «سابقه تحصیلی» در شهریورماه ممکن نیست

فاطمه پهلوانی

ابراهیم رحیم پور

مرحوم بهروز جلالی