سال۲۰۲۴؛ سرآغازی بر انقلاب هوش مصنوعی

فراگیری جهانی ظرف سه سال
دنیای اقتصاد : گیتس که در سال جاری صاحب نوه نیز شده است، حالا دغدغه جهانی را دارد که نسل بعدی خانواده‌اش قرار است آن را تجربه کنند و معتقد است: سال۲۰۲۳ برای همه فرصتی بود تا باور کنند فناوری هوش مصنوعی تا چه اندازه می‌تواند زندگی بشر را تغییر دهد. او با بیان اینکه امسال برای اولین بار هوش مصنوعی را فراتر از ابزاری برای سرگرمی یافته و از آن برای انجام بخشی از کارهای خود استفاده کرده است، می‌گوید: حالا به خوبی می‌توانم درک کنم که با ورود چنین فناوری جدیدی به زندگی‌، همه ابعاد زندگی از مشاغل و آموزش گرفته تا سلامت و سیاست، تا چه اندازه می‌توانند متفاوت باشند و حالا کم‌کم می‌توانم باور کنم که این فناوری سرآغازی برای پایان دادن به نابرابری‌هایی خواهد بود که در جهان امروز ما را احاطه کرده‌اند.
مدیرعامل سابق مایکروسافت در پستی ۶صفحه‌ای که در وب‌سایتش منتشر کرده، هوش مصنوعی را یک فناوری انقلابی دانسته و به پیش‌بینی تغییراتی که این فناوری در زندگی بشر ایجاد خواهد کرد، پرداخته است. گیتس معتقد است که روند توسعه هوش مصنوعی به‌گونه‌ای است که پیش‌بینی می‌شود ظرف ۱۸ تا ۲۴ماه آینده، در کشورهای پیشرفته‌ای مانند آمریکا به سطحی از تکامل برسد که کاربردهای آن زندگی عموم مردم را تحت تاثیرات جدی قرار دهد. او در ادامه تصریح می‌کند: اگرچه وجود شکاف میان توسعه فناوری‌های جدید در کشورهای توسعه‌یافته و کشورهای محروم آفریقایی اجتناب‌ناپذیر است، اما حتی کاربردهای حاصل از توسعه هوش مصنوعی در این کشورها نیز ظرف سه‌سال آینده به سطح قابل‌قبولی خواهد رسید؛ به‌طوری‌که تاخیر زمانی تاثیر یافتن زندگی بشر در اقصی‌نقاط جهان از این فناوری، قابل‌مقایسه با دیگر نوآوری‌هایی نیست که پیش از این معرفی شدند.
بیل گیتس معتقد است که هوش مصنوعی در سال پیش رو نرخ رشد کشفیات و موفقیت پژوهش‌های علمی را به‌شدت تسریع خواهد کرد. او در بخشی از یادداشت خود، نوآوری را دلیل همه بهبودی دانست که بشر در قرن اخیر تجربه کرده و گفته است: از برق و خودروها تا دارو و هواپیما، همه از نتایج ورود نوآوری به زندگی بشر هستند و حالا جهان را به جای بهتری برای زندگی تبدیل کرده‌اند. او می‌افزاید: انتظار ما از هوش مصنوعی در سال جدید، بسیار فراتر از آن‌ چیزی است که بشریت امسال تجربه کرد و پیشرفت‌های این فناوری، نوآوری در جهان را به‌شدت تقویت خواهد کرد.

این چهره سرشناس دنیای فناوری که نامش با سیستم‌عامل محبوب ویندوز گره خورده است، دیدگاه جهان به فناوری نسبتا جدید هوش مصنوعی را مثبت دانست و تاکید کرد که حوزه‌های مختلف، از کار، سلامت، آموزش و... در سال جدید، همگی در سایه هوش مصنوعی تحولی جدی را تجربه خواهند کرد. وی با اشاره به نقش اساسی نوآوری در رقم خوردن اتفاق بزرگی در سال۲۰۰۰ که به موجب آن حالا نرخ مرگ کودکان زیر ۵ سال در جهان نصف شده است، تاکید کرد: حالا و با بستر فراهم‌شده، پژوهشگران فرصتی به دست آورده‌اند تا به کمک ابزارهای جدید، واکسن‌هایی بسازند که ارزان‌تر هستند و با سرعت بیشتری می‌توانند به کنترل بیماری‌ها کمک کنند. حالا فناوری فرصتی ایجاد کرده است با روش‌های جدید، با دورترین نقاط دنیا وارد همکاری شوند و به نجات کودکان بیشتری از بیماری‌های مرگبار پرداخت. او با اشاره به اینکه در جهانی که منابع محدود هستند، باید بتوان روش‌هایی برای اثرگذاری حداکثری یافت، می‌گوید: نوآوری کلید حل این ماجراست و در این میان، هوش مصنوعی شتاب‌دهنده‌ای قوی است که کمک می‌کند، با سرعتی باورنکردنی، به کشفیات جدید رسید.

شکل تازه‌ای از زندگی
صاحب بنیاد خیریه گیتس که در تمام این سال‌ها تمرکزی جدی بر بهبود زندگی کودکان کشورهای محروم داشته است، در یادداشت خود اشاراتی به کارکردهایی داشت که هوش مصنوعی می‌تواند در زمینه بهبود سلامت، بهداشت و درمان ایجاد کند. او به‌کارگیری پتانسیل‌های هوش مصنوعی را برای یافتن راهکاری که به کنترل مقاومت‌‌های آنتی‌بیوتیکی بینجامد، گامی بزرگ در جهت حل بحرانی دانست که هر سال شمار زیادی از کودکان آفریقایی را به کام مرگ می‌کشاند. او با اشاره به اینکه هر دو دقیقه، یک زن بر اثر عوارض ناشی از تولد فرزند، جانش را از دست می‌دهد، نوشت: از دیگر کارکردهای هوش مصنوعی در سال پیش‌رو می‌تواند کمک به شناسایی ریسک‌های موجود برای زنان و کنترل بارداری‌های پرخطر باشد. او شناسایی میزان قرار داشتن در معرض خطر ابتلا به ایدز و ساماندهی هوشمند پرونده پزشکی افراد را از دیگر کارکردهایی دانست که پیش‌بینی می‌شود در سال جدید برای هوش مصنوعی تعریف شود و تحولی اساسی در زندگی و سلامت بشر ایجاد کند.
گذشته از بحث سلامت و درمان، گیتس پتانسیل‌های زیادی برای تحول مشاغل در سایه هوش مصنوعی قائل است. او با بیان اینکه اکنون شواهد زیادی وجود دارد که خروجی کار شرکت‌ها با استفاده از ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی بهبود یافته است، می‌افزاید: اکنون شرکت‌های زیادی به صورت داخلی ابزارهایی توسعه داده‌اند که کارکنان به کمک آنها بتوانند عملکرد خود را بهبود دهند و در همین حال کارفرمایانی نیز وجود دارند که صرفا کارکنانشان را به استفاده از ابزارهای عمومی و فناورانه‌ای تشویق می‌کنند که می‌توانند انجام برخی کارها را برای آنها سریع و ساده کنند. با این حال وی معتقد است که هنوز نمی‌توان زمان دقیقی برای متحول شدن مشاغل در سایه هوش مصنوعی تعیین کرد و می‌گوید: اگر شما هم هنوز نتوانسته‌اید دریابید که هوش مصنوعی دقیقا در کدام بخش‌ها بهترین کارآیی را برایتان خواهد داشت، تنها نیستید؛ زیرا ترک عادت‌های قدیمی سخت و زمان‌بر است.
گیتس که بر اساس روایت‌های مطرح شده، دغدغه زیادی برای تربیت فرزندانش داشته است، یکی از کارکردهای مهم هوش مصنوعی را ایجاد دستیارهای هوشمندی دانست که می‌توانند در قامت معلم و دستیاری خصوصی در امر آموزش آنها عمل کند. او عملکرد ابزارهای آموزشی را که این روزها برای کمک به امر آموزش به‌کار گرفته می‌شوند، حیرت‌انگیز دانسته و می‌گوید: اکنون این ابزارها مانند کت تن‌دوختی هستند که مشخصا برای آموزش همان فرد مشخص تنظیم شده‌اند و این می‌تواند نقش قابل‌توجهی در بهبود سطح کیفی آموزش کودکان داشته باشد.
او که پیش‌تر اظهار کرده بود صنعت آموزش ظرف پنج تا ۱۰سال آینده متحول خواهد شد، بر اهمیت محتواهای شخصی‌سازی‌شده با نیاز و سبک یادگیری هر دانش‌آموز تاکید کرده بود. در همین راستا حالا هم پیشرفت کیفی ایجادشده در آموزش به کمک ابزارهای Khanmigo و MATHia را قابل‌توجه دانسته و پیشرفت بیشتری نیز برای آنها متصور است. گیتس در یادداشت خود از امکان بومی‌سازی این فناوری برای دانش‌آموزان سراسر جهان بر اساس زمینه‌های فرهنگی مختلف آنها ابراز شگفتی کرده و حضور معلمان طراحی‌شده با هوش مصنوعی در امر آموزش را هیجان‌انگیز دانست.
با تمام نتایج زودهنگامی که گیتس برای متحول شدن زندگی بشر در سایه فناوری‌های جدید، خصوصا هوش مصنوعی متصور است، بر زمان‌بر بودن تحولات اساسی تاکید دارد. او با اشاره به اینکه اساسا رقم زدن تغییرات بزرگ کاری زمان‌بر است و در این مسیر موانع زیادی وجود دارد، تاکید کرده است: اگر سرمایه‌گذاران از اهمیت این فناوری نوظهور آگاه شوند و منابع خود را برای برآورده کردن هزینه‌های پژوهش‌های توسعه آن تخصیص دهند، به زودی شاهد جهانی خواهیم بود که در آن افراد از فرصت‌های برابر بیشتری بهره‌مند هستند. او تاکید دارد که اصلی‌ترین نکته‌ای که در مسیر توسعه هوش مصنوعی باید به آن توجه کرد، آن است که ابزارهایی طراحی شوند که بیش از پیش برای پاسخ به نیاز‌های خاص افراد شخصی‌سازی‌شده باشند.

سال۲۰۲۴؛ سرآغازی بر انقلاب هوش مصنوعی

فاطمه پهلوانی

ابراهیم رحیم پور

مرحوم بهروز جلالی