درود بر شما مخاطب گرامی که دارای عزت نفس هستید.
هفته گذشته پیرامون عزت نفس و نقشی که در زندگی ما دارد و همچنین برخی از راه های افزایش آن سخن به میان آوردیم. آنجا گفتیم که عزت نفس همان حس ارزشمند درونی انسان است که باعث می شود زندگی ما شکوفا و پربار شود. این حس میتواند به ما باور توانمند بودن داده و انگیزه ما را در درونمان بیدار نگه داشته تا با نگاهی مثبت به زندگی نگاه کنیم و برای رسیدن به اهدافمان تلاش بهتری داشته باشیم.
راه های دیگر برای افزایش عزت نفس
در اینکه وجود عزت نفس در ما بسیار ضروری است هیچ تردیدی نیست. چرا که عزت نفس باعث می شود تا ما بتوانیم در مقابل آلودگی های اخلاقی مقاومت به خرج داده و کنترل درونی خود را در رفتن به بیراهه ها تقویت نماییم. همچنین پایین بودن سطح عزت نفس مسائلی در پی دارد و افرادی که دچار این مشکل هستند معمولاً خود را مدام و به صورت افراطی با دیگران مقایسه می کنند در صورتی که همهٔ ما این توصیه را شنیدهایم که به جای مقایسهٔ خود با دیگران، بهتر است صرفاً امروز خود را با گذشتهٔ خودمان مقایسه کنیم. دیگر اینکه حساسیت بیش از حد به گفتار و رفتار دیگران و احساس دوستداشتنی نبودن و نیز بدبینی نسبت به اطرافیان و حتی کسانی که دوستمان دارند، چند مورد از نشانه های عزت نفس پایین است و البته که ما هیچگاه نمی خواهیم بگوییم وجود عزت نفس داروی معجزهآمیز رفع همهٔ مشکلات رفتاری است، اما این واقعیت را هم نمیتوانیم انکار کنیم که با بررسی دقیق و عمیق مشکلات و چالشهای رفتاری در زندگی ها، چه در امور شخصی و چه در محیط های کار و اشتغال و هر جایی که ارتباط با انسان های دیگر مطرح است، میتوانیم ردپای عزت نفس پایین را به عنوان یکی از ریشهها ببینیم. بنابر این هر چه بیشتر با عوارض کمبود عزت نفس آشنا شویم، انگیزهٔ ما برای مراقبت از عزت نفس و افزایش آن بیشتر میشود به همین علت تلاش و تمرین برای افزایش عزت نفس را توصیه میکنیم و خیلی مناسب و ضروری است تا با راه های مختلف افزایش آن در درون خود آشنا گردیم.
بد نیست بدانیم که عزت نفس بر اساس درکی که ما نسبت به خودمان داریم شکل میگیرد. یعنی اینکه ما دربارهٔ خود چگونه فکر میکنیم و چقدر خود را محترم می شماریم و چگونه با خودمان صحبت می کنیم و حرف می زنیم؟
بدیهی است وقتی میخواهیم عزت نفس خود را تقویت کنیم، باید یاد بگیریم با خودمان بهتر حرف بزنیم. منظور از بهتر حرف زدن، مودبانه حرف زدن نیست. بلکه شکلی از حرف زدن است که بتواند تغییرات مثبت و سازندهای را در نگرش و رفتار ما ایجاد کند. حرفهایی با خود و در درون خود بزنیم که مثبت و سازنده باشد، ولی اگر بیشتر جنبه ی سرزنش و سرکوب داشته باشد، اصلاً مناسب نیست! پس بهتر است گفتمان درونی خود را در مورد نگرشی که نسبت به خود داریم، مثبت و سازنده کنیم. با این کار به تقویت عزت نفس خود کمک کرده ایم. بنابر این خیلی خوب است نسبت به افکار منفی که در مورد خودمان داریم آگاه باشیم و بخصوص نسبت به آن دسته از افکار تحریف شدهای که ارزش ما را در نظر خودمان پایین می آورد و عزت نفس ما را تحت تاثیر قرار می دهد، حساس بوده و آنها را شناسایی کنیم. بدین ترتیب به مرور الگوهای تفکر منفی را در درون خود به چالش خواهیم کشید.
انسان زمانی که متوجه می شود افکار منفی ذهنش را احاطه کرده با بکارگیری این روش، آن را جایگزین افکار واقعی و مثبت خواهد کرد. پس توصیه ما در اینکه باید خودگویی مثبت داشته باشیم و در مورد خودمان جملات تاکیدی مثبت به کار ببریم، کاربرد خوبی در افزایش عزت نفس در درون ما دارد. اینکه به خود بگوییم من توانایی انجام کارها را دارم و آنها را به خوبی و با کیفیت می توانم به سرانجام برسانم.
در مورد محبت و شفقت به خود نیز باید مطالعه و تمرین کنیم. ما باید که خودمان را به خاطر اشتباهات گذشته ببخشیم و با پذیرش تمامی ابعاد وجودی مان به سمت جلو حرکت کنیم و از پا نایستیم و بیش از حد انتظار به خود سخت نگیریم. سعی کنیم فعالیت های مورد علاقه خود را انجام دهیم و دست کم ده دقیقه در روز را برای خود وقت بگذاریم. انجام کارهای جدید را تجربه کنیم. قبول مسئولیتپذیری های جدید و انجام کارهای داوطلبانه حتی در صورت عدم موفقیت باعث شناخت نقاط قوت و ضعف ما برای خودمان میشود. از مقایسه کردن خود با دیگران به طور کلی دست بکشیم و تحت هیچ شرایطی خود را با دیگران مقایسه نکنیم.
سعی کنیم با دل و جرأت، جسور و قاطع باشیم و در زمانی که باید نقد و نظری ارائه کنیم، ضمن احترام گذاشتن به نظرات و اعتقادات دیگران، این کار را انجام دهیم و البته که همین انتظار را از آنها نسبت به نظرات خود داشته باشیم.
برای افزایش عزت نفس خیلی خوب است که فعالیت بدنی منظم داشته باشیم. هورمون اندورفین که شادی آور است با ورزش ترشح میشود و نقش مهمی در افزایش عزت نفس دارد و آخرین توصیه اینکه حس گناهکار بودن را از خود دور کنیم. از اینکه فکر کنیم باعث ناراحتی و آزار دیگران هستیم و یا اینکه مثلاً بنده ی خوب خدا نیستیم دست برداریم و آن را به تفکری مثبت در مورد خودمان تبدیل کنیم! امید است با روش ها و تکنیکهایی که مطرح شده است بتوانیم با تمرین و ممارست عزت نفس خود را افزایش داده و زندگی پرباری داشته باشیم.
اقتباس، تهیه و تنظیم: فاطمه موسوی، روان شناس و زوج درمانگر
شاهین نوش آبادی، مدرس و مشاور امور خانواده