هفته گذشته وارد بحث تاب آوری شدیم و ضمن بیان تعریف این مهارت، ابعاد مختلف آن را نیز تشریح نمودیم. در آنجا بیان شد که تا چه میزان کسب این مهارت برای زندگی پر فراز و نشیب همه ی انسان ها لازم و ضروری است. چرا که تاب‌آوری یعنی قوی بودن، نه به معنای اینکه هیچ‌وقت زمین نمی‌خوریم، نه! بلکه چون هر بار که زمین خوردیم، بلند می‌شویم و قوی تر و با انگیزه تر ادامه می دهیم.
در هفته گذشته به این موضوع اشاره داشتیم که زندگی همیشه آن طور که ما می‌خواهیم پیش نمی‌رود. یه روز حس می‌کنیم همه‌چی آرومه، روز بعدش انگار دنیا تصمیم گرفته ما را زمین بزنه!
ولی اصل ماجرا اون چیزی نیست که اتفاق می‌افتد،
اصل این است که ما با آن اتفاق چگونه برخورد می‌کنیم؟
در روان‌شناسی مثبت‌گرا واژه تاب آوری بسیار ارزشمند است.
یعنی ما بتوانیم از درون سختی ها یک نیروی تازه بیرون بکشیم و با سختی ها خودمان را بسازیم.
اهمیت تاب آوری
تاب آوری نقش بسیار مهمی در جنبه‌های مختلف زندگی فردی و اجتماعی ما ایفا می‌کند چرا که می تواند برای ما سلامت روان ایجاد کرده به گونه ای که کمتر دچار استرس، اضطراب و افسردگی شده و کمک می کند تا در مواجهه با رویدادهای ناگوار، سریع‌تر به تعادل روانی برسیم.
بنابر این تاب آوری تضمین کننده ی سلامت جسمانی ماست، چرا که نمی گذارد دچار استرس مزمن شویم. همه می دانیم که داشتن استرس در مدت زمان طولانی می‌تواند تاثیرات منفی بر سلامت جسمانی ما داشته باشد. تاب آوری با کاهش سطح استرس، به حفظ سلامت جسمانی ما کمک می‌کند.
همچنین تاب آوری می تواند به ما کمک کند تا در برابر شکست‌ها و موانع پایداری کرده و از اشتباهات خود درس گرفته و به اهداف خود دست یابیم.
در روابط بین فردی، افراد تاب آور معمولاً روابط سالم‌تر و پایدارتری دارند، زیرا بهتر می‌توانند با تعارض و مشکلات در روابط خود کنار بیایند.
بهتر شدن عملکرد تحصیلی و شغلی از دیگر فواید تاب آوری است. دانش‌آموزان و دانشجویان تاب آور در مواجهه با فشارهای تحصیلی، عملکرد بهتری دارند و افراد تاب آور در محیط کار، در برابر چالش‌ها مقاوم‌تر بوده و احتمال موفقیت شغلی آن‌ها بیشتر است.
بد نیست بدانیم که تاب آورها سازگاری با تغییرات را بهتر ایجاد می کنند. در دنیای امروز که تغییرات به سرعت رخ می‌دهند، تاب آوری به افراد کمک می‌کند تا با شرایط جدید سازگار شده و احساس سردرگمی و درماندگی کمتری داشته باشند.
به طور کلی، تاب آوری باعث افزایش رضایت از زندگی، احساس خوشبختی و معنا در زندگی می‌شود.
چه عواملی بر تاب آوری تاثیر دارد؟
تاب آوری تحت تاثیر عوامل متعددی قرار دارد که می‌توان آن‌ها را به دو دسته کلی یعنی عوامل فردی و عوامل محیطی تقسیم کرد.
در عوامل فردی، ویژگی‌های شخصیتی همچون عزت نفس بالا، خودکارآمدی، خوش‌بینی، انعطاف‌پذیری، سخت‌کوشی و حس شوخ‌طبعی از اهمیت بالایی برخوردار هستند.
همچنین یکسری مهارت‌های مقابله‌ای همچون توانایی حل مسئله، مدیریت استرس، تنظیم هیجانات، برقراری ارتباط موثر نیز دارای تأثیر بر روی تاب آوری ما می باشند. دست آخر داشتن سلامت روان و نداشتن اختلالات روانی و داشتن نگرش مثبت به زندگی و همچنین داشتن سلامت جسمانی و بدن سالم و قوی و داشتن باورها و ارزش‌های استوار و باور به معنای زندگی، همگی از عوامل مهم فردی هستند که کاملاً بر روی تاب آوری تاثیر دارند.
در مورد عوامل محیطی باید گفت که تاثیر خانواده و به خصوص داشتن خانواده‌ای حمایت‌گر، صمیمی و منسجم و پس از آن فعال بودن در یک شبکه اجتماعی و داشتن دوستان و آشنایان قابل اعتماد و حمایت‌گر خیلی زیاد بر روی تاب آوری افراد موثر می باشند. در مراحل بعد مدرسه و محیط کار و داشتن محیطی امن و حمایتی که فرصت‌های رشد را برای افراد فراهم آورد، از عوامل مهم محیطی هستند. از دیگر عوامل محیطی شرایط جامعه و دسترسی به منابع اجتماعی و اقتصادی و وجود امنیت و عدالت اجتماعی فوق العاده مهم هستند. در مورد فرهنگ و ارزش‌های فرهنگی که بر اهمیت تاب آوری و مقابله با سختی‌ها تاکید دارند نیز باید گفت که تاثیر زیادی بر روی این موضوع دارند.
بازهم لازم است تا در مورد این موضوع مهم و اینکه چگونه می توانیم سطح تاب آوری خود را افزایش دهیم در هفته ی آتی کنکاش بیشتری داشته باشیم. به امید اینکه تلاش نماییم تا سطح تاب آوری را در خود، فرزندان و اطرافیان خود افزایش دهیم.
تهیه و تنظیم:
فاطمه موسوی، روان شناس و زوج درمانگر
شاهین نوش آبادی، مدرس و مشاور امور خانواده
ما استفاده کردیم