در دوهفته ی گذشته خواندیم تاب آوری یک توانایی حیاتی است که به ما کمک می‌کند تا در برابر چالش‌ها و سختی‌های زندگی نه تنها مقاومت کنیم، بلکه رشد کرده و شکوفا شویم. همچنین گفتیم که این ویژگی چند بعدی تحت تاثیر عوامل فردی و محیطی قرار دارد و خوشبختانه قابل تقویت و توسعه است. با ابعاد مختلف تاب آوری و عوامل موثر بر آن آشنا شدیم.
امروز بنا داریم تا راهکارهای افزایش تاب آوری که می‌تواند زندگی فردی و اجتماعی ما را بهبود بخشیده تا با اطمینان بیشتری به استقبال آینده رویم را مورد بررسی قرار دهیم.
راههای افزایش تاب آوری در زندگی
قبلاً هم گفتیم خبر خوب این است که تاب آوری یک ویژگی ذاتی و ثابت نیست، بلکه می‌توان آن را با تمرین و کسب مهارت‌های خاص تقویت کرد. برخی از راهکارهای افزایش تاب آوری عبارتند از:
ایجاد و حفظ روابط حمایت‌گرانه
برقراری ارتباط با افرادی که به شما اهمیت می‌دهند و از شما حمایت می‌کنند، در زمان‌های سخت بسیار کمک‌کننده است. بررسی ها نشان می دهد افرادی که دچار بیماری های صعب العلاج شده اند، چنانچه مورد حمایت های خانواده و دوستان و آشنایان خود قرار گیرند و احساس کنند که برای تعداد زیادی از اطرافیان خود مهم هستند و آنها نیز پیگیرانه و صمیمانه به ملاقات ایشان رفته و از او نگهداری می کنند و برای سلامتی و شفایش دعا می کنند، باعث افزایش تاب آوری جسمی، فکری و روحی و روانی بیماران شده و آنها خود را در برابر بیماری نمی بازند و جالب است که دارو و درمان هم در آنها تأثیر بسزاتری نموده و در نهایت باعث شفا و سلامتی شان می شود. اینکه ما سعی کنیم در سبک زندگی خود، رابطه ی خوب و صمیمی با اعضای خانواده و شبکه ی دوستان، همکاران، همسایه ها و آشنایان خود داشته باشیم، حتماً در روزهای سخت زندگی از حمایت بی شائبه آنها بهره مند خواهیم شد و باعث افزایش تاب آوری خود در روزهای سخت زندگی می گردیم.
مراقبت از خود
توجه به نیازهای جسمی، فکری و روانی و داشتن تغذیه سالم، خواب کافی، ورزش منظم و انجام فعالیت‌های لذت‌بخش بسیار در افزایش تاب آوری ما مهم و موثر هستند.
تمرین خودآگاهی
شناخت نقاط قوت و ضعف خود، شناخت تیپ شخصیتی که قبلاً در مورد استفاده از تست های شخصیت همچون MBTI که ما را نسبت به میزان درونگرایی و برونگرایی، حسی و شهودی، احساسی و تفکری، ادراکی و قضاوتی بودن خود آگاه می کند و همچنین آگاهی از هیجانات و نحوه واکنش به آنها، همگی می توانند در افزایش تاب آوری ما به ما کمک کنند.
توسعه مهارت‌های مقابله‌ای
یادگیری تکنیک‌های مدیریت استرس و شناخت کانون های نگرانی و اضطراب در درون خود، کسب مهارت حل مسئله، و باز هم آگاهی از تکنیک های تنظیم هیجانات نیز در افزایش سطح تاب آوری ما در زمان های چالش و بحران موثر هستند.
پرورش تفکر مثبت
تغییر الگوهای فکری منفی به الگوهای مثبت و سازنده، تمرکز بر داشته‌ها و فرصت‌ها و تمرین قدردانی و شکرگزاری، بینش وسیع تری برای مقابله با سختی های زندگی به ما می دهد.
تعیین اهداف واقع‌بینانه
خیلی خوب است تا ما برای رسیدن به خواسته های معقول خود، اهداف قابل دستیابی تعیین کرده و با برداشتن گام‌های کوچک برای رسیدن به آنها شروع کنیم. داشتن تفکر یک شبه ره صد ساله طی کردن و پله های رشد را ده تا یکی کردن، جز بر هم ریختن آرامش درونی ما و بهم ریختن تعادل فکری و روحی ما ثمره ی دیگری نخواهد داشت.
پذیرش تغییر
پذیرش این واقعیت که تغییر جزء جدایی‌ناپذیر زندگی است و اینکه مسیر زندگی همیشه بر یک خط مستقیم و بدون فراز و نشیب نیست و تلاش برای سازگاری با آن خیلی می تواند بر روی تاب آوری ما تاثیر مثبت و سازنده داشته باشد.
جستجوی معنا و هدف در زندگی
بارها در همین مقالات هنر زندگی یاد آوری کرده ایم که داشتن باورها و ارزش‌هایی که به زندگی معنا می‌بخشد و همچنین ارتباطات معنوی با خالق هستی و داشتن نماز، دعا و نیایش روزانه باعث می شود که در سختی ها به فرد انگیزه و تاب آوری بیشتری دهد.
یادگیری از تجربیات گذشته
تجزیه و تحلیل تجربیات سخت گذشته و اینکه در آن هنگام چگونه بوده ایم و چه رفتاری پیشه نموده ایم، شناخت قوت ها و ضعف هایمان در آن صحنه ها و تلاش برای یادگیری از آنها و بکار گیری این تجربه ها در فراز و نشیب های آینده، قطعاً تاب آوری ما را افزایش می دهد.
کمک به دیگران
تقویت روحیه ی انجام کارهای خیرخواهانه و کمک به افرادی که نیازمند کمک هستند می‌تواند احساس ارزشمندی و هدفمندی را در ما تقویت کرده و در نهایت منجر به افزایش سطح تاب آوری ما گردد.
مراجعه به متخصص
در صورت نیاز، کمک گرفتن از روانشناس یا مشاور می‌تواند در تقویت تاب آوری بسیار موثر باشد.
سخن آخر اینکه در جامعه ی امروزی، ما نیاز داریم تا آموزش های مرتبط با تاب آوری را در سطح خانواده ها، مدارس، دانشگاه‌ها و همچنین در نیروهای مسلح، ادارات، کارخانه ها و گروههای متعدد افزایش دهیم تا شاهد تعادل روانی و رفتاری در سطح جامعه باشیم.
تهیه و تنظیم:
فاطمه موسوی، روان شناس و زوج درمانگر
شاهین نوش آبادی، مدرس و مشاور امور خانواده
