سالمندان سرمایه های اجتماعی

بسم الله الرحمن الرحیم

به مناسبت روز جهانی سالمندان، فرمودند به فوریت مطلبی را برای سایت نازی آبادی ها عرضه بدارم. چند نکته به شرح آتی معروض می گردد:

۱- سالمندی را سنین دانائی، فرهیختگی، برخورداری از تجربه و حوصله تعریف کرده اند و توصیه های فراوان برای بهره گیری از لحظه لحظه های زندگی، در آرامش و لذت بردن از هر آنچه که امکان برخورداری از لذات زندگی را مهیا می سازد،
تغذیه خوب و مناسب، ورزش سبک و مفید مثل راه رفتن، شنا، سفر و صرف زمان بیشتر با اعضای خانواده، فرزندان، نوه ها، فامیل، دوستان و مطالعه و شرکت در مجالس انس و الفت و تبادلات روحبخش کلامی و موسیقی شادی بخش و ....می کنند.
۲- یونسکو سن سالمندی را بالای ۸۰ سال تعریف کرده و بر اساس نظرات فیزیولوژیست ها کارآئی مغز را در سنین بین ۶۰ تا ۸۰ در اوج دانسته و بسته به روحیات، بیشترین اثر بخشی را در این سنین که آن را سنین میانه تعریف کرده اند، تشخیص داده و توصیه های عالمانه ای را مطرح نموده است.
صد البته این نتایج را بر اساس آمار مکتسبه از جوامع برخوردار بدست آورده است. طبیعتا جوامع دارای مشکلات زیستی و معیشتی که استرس ها و فشارهای محیطی، سنین شادابی و سرزندگی را در افراد و جوامع کاهش می دهد، باید مد نظر باشد.
۳- ملاحظات جمعیتی و کاهش زاد و ولد، که خود عامل ایجاد دغدغه برنامه ریزان و مسئولین اداره امور کشورها، از جمله ایران امروز ماست، مطلب بسیار مهم و نگران کننده ای است که علاوه بر جنبه های سیاسی تغییرات بافت جمعیتی، نگرانی های ایجاد و وجود جمعیت مولد از سوئی و افزایش هزینه ها از سوی دیگر را ایجاد کرده که مقالات و مطالب زیادی، بخصوص در هنگام نوشتن و تصویب بودجه های سالانه در دولت و مجلس، در این ارتباط مطرح می شود.
سیاست های غلط گذشته و حال در ارتباط با سیاستگذاری های کلان کشوری، عاملی مهم در از هم پاشیدگی های انسجام خانوادگی، مهاجرت نخبگان، کوچک شدن سفره و معیشت مردم است که تاثیر مستقیم بر دوام ازدواج ها دارد (از هر دو ازدواج یکی به طلاق می انجامد)، در نتیجه میل به فرزند آوری یا به کلی از بین می رود و یا به سمت فرزندان کمتر و تک فرزندی میل می کند!
۴ـ نگاه فرسودگی و بطالت به سالمندی از این زاویه که این سنین را صرفا مصرف گرائی تلقی کرده بوجود آمده و به جای برنامه ریزی بهره وری صحیح و افزایش نشاط و تامین سلامت روحی و نشاط نسل های بعدی در حضور و معاشرت با سالمندان، آن را عاملی برای تخریب جوامع به حساب آورده است. افزایش دوری از سالمندان و میل به سپردن آنان به سرای سالمندان و دوری و قطع ارتباط، به تعبیری قطع رحم بجای صله رحم، محرومیت نسل جدید از تجربه گران سنگ سالمندان و عدم برخورداری از اعتماد به نفس و روحیه سالم از سوی جوانترها را در پی داشته است.

۵- طبق آمارهای منتشرشده، طی ۴۰ سال گذشته متوسط طول عمر در کشورمان دو برابر شده و برای زنان به ۸۱ سال و برای مردان به ۷۶ سال رسیده است و به ازای هر ۱۰۰ مرد، ۱۰۷ زن سالمند وجود دارد. سالمندی، به شرط توجه برنامه ریزان و سیاستگذاران به این پدیده و فراهم آوردن ساختارهای اجتماعی ـ فرهنگی ـ آموزشی ـ درمانی و از همه مهمتر روانی برای سالمندان، بر خلاف تصور جوامع عقب مانده، می تواند سالهای اثر بخشی وجودی در اکثر موارد مربوط به ساختار سلامت محور خانواده ها، جوامع شهری و روستائی بشود و می تواند تولید کننده اثرات بسیار ثمر بخش فرهنگی، اجتماعی و حتی سیاسی و اقتصادی باشد.
بی توجهی و نگاه منفی به این پدیده مهم، می تواند باعث اثرات تخریبی در نسل و حرث جوامع انسانی به خصوص در جوامع عقب نگه داشته شده و کمتر رشد یافته، گردد.
سالمندی یک سرمایه است، اگر به آن توجه شود و نه هزینه، که نگاه اکثر مدیران در جامعه ما بدان متاسفانه چنین است.
این سرمایه را پاس بداریم و برایش برنامه صحیح داشته باشیم.

سیّد جلال ساداتیان
مددکار اجتماعی

سالمندان سرمایه های اجتماعی

فاطمه پهلوانی

ابراهیم رحیم پور

مرحوم بهروز جلالی