چطورین دوستان!؟ خوبین!؟ امیدواریم هر کجا که هستید، پر از روحیه و انرژی مثبت باشین! هرچند که می دانیم در این روزها، شرایط اقتصادی مناسبی وجود ندارد، اما در همین تلاطم های زندگیست که باید بیشتر هوای روحیه خود و اطرافیان و بخصوص اعضای خانواده و فرزندان را داشته باشیم.
در مورد ویژگی های زندگی زوجین موفق تاکنون بررسی های گوناگونی را در ستون «هنر زندگی» باهم به انجام رسانده ایم. امروز می خواهیم ببینیم آیا همسران موفق از یکدیگر انتقاد هم می کنند!؟ یا فقط از یکدیگر تعریف و تمجید می کنند!؟
اگر انتقاد می کنند، چگونه و تحت چه شرایطی این کار را انجام می دهند!؟
روش های انتقاد از همسر در بین زوجین موفق
بله، همانطور که در عنوان بحث مشاهده می فرمایید، همسران موفق از یکدیگر انتقاد هم می کنند. همه می دانیم که معمولاً انتقاد در ذات خود انرژی منفی منتقل می کند و معمولاً همه دوست دارند تا مورد تایید و تشویق قرارگیرند تا انتقاد! اما این نکته نیز قابل ذکر است که انتقاد اگر با رعایت اصول و شرایطش انجام شود، فرصت رشد بسیار خوبی را برای زندگی فردی و جمعی ما ایجاد می نماید.
در بحث مربوط به نقد و انتقاد، همواره دو طرف وجود دارند؛ انتقاد کننده و انتقاد شونده. همانقدر که رعایت اصول انتقاد کردن برای منتقد مهم است، به همان نسبت داشتن ظرفیت و تحمل شنیدن انتقادات برای انتقاد شونده نیز مهم است.
در خانواده ها و اجتماعاتی که یاد گرفته اند چگونه از یکدیگر انتقاد کنند، به همان نسبت نیز ظرفیت انتقاد شنیدن نیز رشد کرده و افراد در این خانواده‌ها و اجتماعات معمولاً دارای شخصیتی رشد یافته و بالنده هستند و روابط صمیمانه و راحت و روانی باهم دارند.
اساسأ توصیه ما این است که تا آنجا که می توانید در انتقاد کردن عجله نکنید و کمتر انتقاد کنید! برای رسیدن به این مقصود، قبل از اینکه از همسرتان انتقاد کنید، با خودتان فکر کنید که آیا مطرح کردن این موضوع ارزشش را دارد؟ در خیلی از موارد، پاسخ منفی است. پس بهتر است موضوع را فراموش کنید. برای اینکه بدانید کدام موضوعات در زندگی زناشویی‌تان ارزش مطرح کردن دارند و چه چیزهایی باید نادیده گرفته شوند، با هم قرار بگذارید که برای یک هفته هیچ کس از دیگری انتقاد نکند. در عوض هر کدامتان به تنهایی موضوعاتی را که باعث ناراحتی‌اش شده است، روی یک کاغذ یادداشت کند. آخر هفته جداگانه لیستتان را مرور کنید و همه موضوعاتی را که حالا برایتان ساده به نظر می‌رسد و دیگر ناراحت‌تان نمی‌کند، از این لیست حذف کنید. در اینجا می بینید که از حجم انتقاداتی که دیگر ارزش مطرح شدن ندارند کاسته شده وچقدر خوب که همه آن انتقادات را همان موقع و با عجله مطرح نکرده اید!
یادمان باشد که هدف از انتقاد کردن باید خارج شدن از وضعیت نامطلوب و رسیدن به وضعیتی بهتر باشد. یک انتقاد سازنده اگر درست مطرح شود قطعاً باعث پدید آمدن زمینه های اصلاح و رشد در طرف مقابل می شود.
برای مطرح کردن انتقاد به شکل صحیح اولین نکته این است که در زمان و مکان انتقاد کردن خیلی دقت کنیم. کسی که مثلاً می خواهد انتقادی را نسبت به همسر خود مطرح کند باید دقت کند ببیند آیا همسرش در آن لحظه آمادگی ذهنی و روحی و حتی جسمی مناسب برای شنیدن انتقاد را دارد!؟ اگر او خسته است، بی حوصله است، اعصابش خورد است، واقعاً ناشی گری است که در چنین موقعیتی به سراغ انتقاد کردن از او برویم! بدیهی است در چنین وضعیتی نه تنها رشد و اصلاحی صورت نخواهد گرفت بلکه وضعیت از قبل هم خرابتر خواهد شد!
همچنین مکان انتقاد کردن هم مهم است؛ به عنوان مثال هیچگاه و هیچوقت در جمع انتقاد نکنید! مطمئن باشید در خلوت خودتان و در زمانی که آرامش نسبی در روابط در جریان است، حتماً از مطرح کردن انتقاد خود نتیجه بهتری می گیرید.
البته صحبتهای مقدماتی برای ورود به انتقاد خیلی مهم است، توصیه می شود حتماً قبل از انتقاد به دو سه مورد از خوبی های همسرتان اشاره داشته باشید، شما با این کار به همسرتان اثبات می کنید که چقدر آدم منصفی هستید و او را دوست دارید و به او احترام می گذارید. سپس با رویی گشاده و گفتاری دوستانه و لحنی مهربانانه و ملایم انتقادتان را مطرح کنید و در پایان انتقاد مجدداً به خوبی ها و رفتارهای پسندیده اش اشاره کنید. خواهید دید که چقدر این روش موثر خواهد بود. شما با بکار گیری این روش، که البته اگر آن را به درستی اجرا کنید، خود به خود و بصورت اتوماتیک ظرفیت شنیدن انتقاد را در همسرتان افزایش داده و بجای اینکه او در برابر شما گارد بگیرد، در سکوت و فکر فرو می رود. همین فرصت فکر کردن و عجولانه پاسخ ندادن، باعث می شود تا در صورت درست بودن انتقاد، آن را بپذیرد و در صدد اصلاح کار خود برآید و در صورتی که انتقاد شما را نسبت به خودش وارد نبیند، پاسخی مستدل و منطقی داده و دلایل رفتارش را توضیح خواهد داد، چون شما ظرفیتش را در او پدید آورده اید.
دقت داشته باشید که اگر همسرتان انتقاد شما را پذیرفت، دیگر موضوع را به رخش نکشید. او وقتی احساس امنیت روانی می‌کند، می تواند راحت‌تر اشتباه یا خطای خودش را بپذیرد، اما وقتی اشتباهی که کرده، بعد از شنیدن انتقاد و پذیرفتن خطایش، به رخش کشیده شود، احساس اطمینان و امنیت را از دست می دهد و تلاش می کند تا دیگر انتقادات شما را نشنود و یا نپذیرد!
یادتان باشد که حتماً با حداقل کلمات ممکن منظورتان را بیان کنید و موضوع را خیلی کش ندهید. هر چه قدر که بیشتر و طولانی‌تر حرف بزنید، همسرتان احساس سرخوردگی و سردرگمی بیشتری می‌کند. انتقادتان را واضح و شفاف و خلاصه مطرح کنید. اگر احساس کردید که دارید نق می‌زنید یا حرف های قبلی را تکرار می‌کنید، صحبت را قطع کنید. در هنگام انتقاد کردن هر چقدر طولانی تر صحبت کنید، از تاثیر کلامتان می کاهید!
این نکته هم مهم است که اگر موقع بحث کردن با هم خیلی دچار سوء تفاهم می‌شوید، انتقادتان را روی کاغذ برای همسرتان بنویسید. این روش به خصوص برای زوج‌هایی جواب می‌دهد که نمی‌توانند رو در رو با هم صحبت کنند و پای تلفن یا از طریق ایمیل راحت‌تر می‌توانند حرف بزنند.
در هنگام انتقاد کردن،مدام گذشته را پیش نکشید و از جملات قاطعانه و صددرصدی همچون«تو هیچوقت...» یا «تو همیشه...» استفاده نکنید. در عوض به زمان حال بچسبید و از پیش کشیدن موضوعات قدیمی خودداری کنید وگرنه هر دو نفرتان به شدت درگیر جزییات و گذشته و امور سطحی می‌شوید و هیچ مشکلی هم حل نمی شود!
در بین همسران موفق همواره چنین روابط و گفتمانی رایج است که توانسته اند زندگی موفق و راضی کننده ای را برای خود رقم بزنند. آنها بدون اینکه از یکدیگر دلخور شوند یا به بحث و جدل بیهوده بپردازند، ناراحتی ها و خواسته و نیازهای خود را به شکل صحیحی با همسر خود درمیان می گذارند و به این ترتیب بر میزان عشق و محبت و صمیمیت خود می افزایند. چنین روابطی را برایتان آرزومندیم.🌹
تهیه، تنظیم و اقتباس:
فاطمه موسوی، روان شناس
شاهین نوش آبادی، مشاور
