مطالبی که در این ستون پیرامون بحث مهم فرزندپروری خدمتتان مطرح می‌شود، بدون شک به درد پدرمادرهای حال و آینده می خورد. بنابراین مطالعه ی آن را به زوجین جوانی که هنوز صاحب اولاد نشده و یا حتی در شرف ازدواج هستند نیز توصیه نمایید.
در ادامه مباحث هفته گذشته، اصول دیگری از بحث فرزندپروری را خدمتتان تقدیم می نماییم:
🔴 اصول دیگری از بحث فرزندپروری:
بی شک اگر از پدر مادرهای موفق در امر تربیت فرزند سوال شود چه کرده اند که توانسته اند در امر تربیت فرزندان خود موفق باشند، خواهند گفت احترام گذاشتن به فرزند یکی از اصول کارشان بوده است چرا که در هر رابطه و توافقی ، قطعاً نیاز به احترام متقابل وجود دارد. بنابر این اگر بخواهید رابطه ای صمیمانه با فرزندتان داشته باشید لازم است یاد بگیرید به همان اندازه ای که به او یاد می دهید به شما احترام بگذارد ، برای او احترام قائل شوید. برخی فکر می کنند احترام گذاشتن به فرزند، نشانه ضعف والدین است، در صورتی که اصلاً چنین نیست و نه تنها احترام به فرزند نشانه ضعف نیست بلکه نشان می دهد چقدر والدین آگاه و بزرگواری هستید و چقدر به سلامت روح و روان و شخصیت فرزندان خود اهمیت می دهید. از صحبت کردن خشن با فرزندتان، بی احترامی به او به ویژه جلوی دوستانش و همچنین ناعادلانه رفتار کردن و گوش نکردن به نظریاتش جداً پرهیز کنید. نوع ارتباطی که شما امروز با فرزندتان ایجاد می کنید پایه و اساس روابط فردای او با افراد پیرامونی اش خواهد بود.
نکته ی بعدی مسأله آموزش دادن به فرزند است. چیزی که بسیاری از پدر مادرها فقط از مدرسه انتظار دارند. بد نیست بدانیم که پدر و یا مادر بودن خیلی فراتر از فراهم کردن خوراک، پوشاک و سرپناه برای اوست. ضرورت دارد که والدین بدانند خواسته یا ناخواسته آموزش درست و غلط خیلی از رفتارها را در اعمال خود به فرزندانشان به عهده دارند. آموزش این موارد فقط صرفا آن مواردی نیست که با کلام به او می گویند چه رفتاری خوب و چه رفتاری بد است! به عنوان مثال، راستگویی و دروغگویی را فرزندان بیشتر از همه از رفتار والدین خود می آموزند! آنجا که وقتی تلفن منزل زنگ می خورد و وقتی فرزند گوشی را بر می دارد، پدرش به او اشاره می کند و با صدای آهسته می گوید اگر فلان کس بود، بگو پدرم خانه نیست! در اینجا به هر تقدیر فرزند با دروغ و دروغگویی آشنا شده و متوجه می شود که می توان بود ولی بگوییم نیستیم! امروزه تمامی دست اندرکاران تعلیم و تربیت معتقدند، آنچه که فرزندان در منزل از پدر و مادر خود می بینند و می شنوند، شالوده اصلی رفتار و شخصیت او در آینده را تشکیل می دهد و همین موضوع سهم عمده ی والدین در تربیت و آموزش ارزش های اخلاقی فرزندان را گوشزد می نماید! همین تاثیر را تک تک اعضای خانواده نیز بر روی فرزندان کوچکتر دارند. در مثالی دیگر اگر در خانه ای همه افراد خانه در انجام امور منزل همکاری کنند، کودک نیز با مشاهده این رفتار می آموزد که او هم در مورد انجام کارهای خانه مسئولیت دارد، بنابراین برای تربیت فرزندان لازم است که از سن کودکی کارهای منزل و مسئولیت پذیری را به آن ها بیاموزیم. برای آموزش این رفتار همانطور که گفته شد، کلام و فرمان دادن دردی را دوا نمی کند و لازم است که خود والدین یعنی پدر و مادر و حتی خواهر و برادر بزرگتر الگوی مناسبی برای فرزند باشند. این روش یادگیری مشاهده ای است و تنها راه مناسب برای آموزش و یادگیری مسئولیت پذیری در کودکان است.
آخرین نکته ای که در این هفته با هم مرور می کنیم نیز بازهم ریشه در رفتار والدین دارد و اینکه برخی از والدین می پرسند که چرا فرزندم رفتارهای خشن از خود نشان می دهد و گاهی از او عصبانیت های افراطی سر می زند!؟ باید در پاسخ به این دسته از والدین گفت که خیلی مراقب بازی های رایانه ای فرزند خود باشند که سناریوی خشن، خشونت طلبی، زد و خورد و کشت و کشتار نداشته باشند. حالا وای به حال آن دسته از کودکانی که بجز فضای مجازی، در فضای واقعی زندگی نیز چنین رفتارهایی را در بین اعضای خانواده یا خدای نخواسته در برخورد با خودشان مشاهده کنند!
هنگامی که کودکان در یک محیط خشن بزرگ می شوند که خصوصیت عمده آن خشونت و پرخاشگری است، آن ها این تمایل را پیدا می کنند که خشونت را به عنوان روشی برای زندگی و حل مسائل آن بپذیرند. این امر به نوبه خود باعث می شود کودکان قلدری کرده و نسبت به همسالان خود نیز در مدرسه پرخاشگری نشان داده و در آینده ای نه چندان دور در بین دوستان و در سطح جامعه نیز برای حل مسائل و مشکلاتشان، دست به رفتارهای خشن و پرخاشگرانه بزنند!
فراموش نکنیم که همواره در جایی مانند خانواده و حتی در سطح جامعه که رفتارهای انسانی و انسان و انسانیت مطرح است، همواره باید گفتگوی مسالمت آمیز و شفاف و صادقانه در روابط روزمره حاکم باشد و باب این گفتگو همواره باز باشد تا به مرور حرفها زده شود و سخن ها شنیده شود و هیچ‌نیازی به توسل به خشم و خشونت و رفتارهای پرخاشگرانه ایجاد نگردد. بنابر این بر پدر و مادر در خانواده و بر اولیای مدارس در مدرسه و به طور کلی بر اولیای امور در جامعه واجب است که همواره مراقب فضای گفتمانی در محیطی که متولی آن هستند باشند تا راههای مسالمت آمیز گفتگو مسدود نگردد و همگان و از جمله فرزندان مطمئن باشند که با گفتگو و طرح مسائل خود می توانند ابراز وجود کرده و خواسته های خود را مطرح نمایند!
در این خصوص بازهم با هم به گفتگو خواهیم پرداخت.
تهیه و تنظیم:
فاطمه موسوی، روان شناس و زوج درمانگر،
شاهین نوش آبادی، مشاور امور خانواده
