اگر پای صحبت والدین قدیمی بنشینید و زمینه بحث و گفتگو را به سمت و سوی تجارب ایشان در فرزندپروری بکشانید، به کمتر موقعیتی دست پیدا می کنید که والدی ادعا کند تقصیر یا قصوری در ارتباط با رفتار با فرزندش نداشته است! اکثریت قریب به اتفاق بر عدم آمادگی خود برای فرزندپروری به صورت صادقانه اعتراف کرده و بر روی این موضوع تأکید می نمایند که اگر زمان به عقب برمی گشت حتماً چه کارهایی را در مورد فرزند خود که اکنون به مشکل خورده است انجام نداده و یا چه کارهایی را انجام می دادند!
همین نکته کافیست که هم اکنون ما به عنوان پدران و مادرانی که فرصت تربیت صحیح فرزندانمان را در اختیار داریم، دقت، توجه و حوصله بیشتری به خرج داده تا ما نیز خدای نکرده در آینده دچار چنین حسرت و حرمانی نگردیم.
فضای خانه در روش تربیتی مقتدرانه
تاکنون مطالب متنوع و مبسوطی را در مورد اینکه چگونه والد مقتدری باشیم را باهم مرور کردیم. در این هفته به ادامه همان بحث می پردازیم:
قبلاً هم با گزاره های مختلفی بیان کرده ایم که پدران و مادران موفق در امر تربیت فرزند که ما ایشان را والدین مقتدر می مانیم، معمولاً قوانین رفتاری برای پدر و مادر بهتر بودن خود تعریف می کنند، چرا که در واقع ما نیاز داریم در خانه، مدرسه، اداره، شهر و اجتماع خود قوانینی داشته باشیم تا همه تکلیف خود را در قبال خود و یکدیگر بدانند. در این صورت با مراعات حقوق یکدیگر، خانه و در نهایت جامعه‌ای بهتر خواهیم داشت. خانه ما یک جامعه کوچک است و بدیهی است که افرادی که این جامعه کوچک را تشکیل می دهند باید به اصولی پایبند باشند و ضوابط و مقرراتی را رعایت کنند. در صورتی که در خانه خود برای هر چیزی قانون داشته باشیم و روش فرزندپروری درست باشد بسیاری از مشکلات رفتاری اصلاً اتفاق نخواهد افتاد. مثلاً قوانین مرتبط با اوقات فراغت و زمان و شیوه استفاده از وسایل سرگرم کننده ای همچون تلویزیون، تلفن همراه، رایانه، لپ تاپ، تبلت، اینترنت، ورزش، پیاده روی، دوچرخه سواری، نحوه استفاده از دوست یابی و تعیین زمان غذا، ساعات مجاز بیرون بودن از منزل، ساعات برگشت و حضور در خانه و تعیین زمان خواب و استراحت بسیار مهم هستند که خیلی روشن و شفاف از همان دوران کودکی برای فرزندان وضع شده و همه باید پایبند به اجرای آن باشند.
بنابر این ملاحظه می شود که والدین مقتدر ارتباط مثبت و قوی با فرزندان خود دارند و اجرای انضباط آنها قاطع است. یعنی وقتی فرزندشان رفتار نادرستی انجام می دهد مصمم رفتار می کنند و ثبات عمل دارند و به سرعت در برابر رفتار غلط، پاسخ مناسب نشان می دهند و به فرزند خود می آموزند که می تواند رفتار بهتری داشته باشد.
اما نکته مهم آن است که برای اجرای روش برخورد قاطعانه، از قبل باید محیط خانه را امن و خوشایند و مهربانانه کرده باشیم که خیلی برای رشد و شکوفایی کودک لازم است. در عین حال این محیط باید برای کودک جالب و آموزنده نیز باشد. آنگاه در چنین محیطی است که امکان اجرای موفقیت آمیز برخوردهای قاطعانه و توأم با انضباط که اصلاح رفتار و پذیرش فرزند را به دنبال دارد، برای والدین مقتدر فراهم می گردد. ایجاد این زمینه سالم برای اجرای طرح ها و برنامه های روش تربیتی مقتدرانه بسیار لازم و ضروری است. این زمینه هیچگاه یک شبه بوجود نمی آید و نیاز دارد تا از همان ابتدای تشکیل خانواده توسط همسران جوان آموخته و به اجرا در آیند تا به هنگام پدر و‌مادر شدن، زمینه و فضای تربیت مقتدرانه برای فرزند فراهم شده باشد. حالا بیشتر این جمله برای ما جا می افتد که پذیرش نقش همسری و پس از آن پذیرش نقش والد بودن، بلوغ خود را می طلبد و نمی توان و نباید بدون آموزش، مطالعه و کسب مهارت های لازم وارد مراحل جدیدتری از زندگی شد.
برای شما در تمام مراحل زندگی آرزوی سلامتی و موفقیت داریم.
تهیه و تنظیم:
فاطمه موسوی، روان شناس و زوج درمانگر
شاهین نوش آبادی، مشاور امور خانواده
