خاطرتان هست که از دوران بلوغ نوجوانان سخن می گفتیم. بیان شد که دوران بلوغ دختران در سراسر دنیا از پسران زودتر به وقوع می پیوندد. همچنین از آثار و علائم جسمی بلوغ در دختران صحبت کردیم و به ضرورت آگاهی یافتن خودمان از این دوران و آگاه نمودن دختر نوجوانمان قبل از رسیدن به این مراحل پرداختیم.اکنون خیلی بیشتر به موارد بهداشتی دوران بلوغ دختران نوجوان می پردازيم :
رعایت نکات بهداشتی در دوران بلوغ دختران
از آنجا که بهداشت بلوغ دختران نه تنها برای آنان و خانواده، بلکه برای کل جامعه و نسل آینده ضروری می‌باشد، بنابراین برای پیشگیری از مشکلات بلوغ و تأمین سلامت و آینده دختران به عنوان مادران فردا باید نیازهای این سن را شناخته و خدمات ویژه‌ای را برای آنان در خانواده تدارک دید.
اولین پریود، قاعدگی یا عادت ماهانه یک دختر، نقطه عطفی در زندگی او به شمار می رود. پریود شدن، نشانه تغییر از کودکی به بزرگسالی است. دختر باید قبل از وقوع قاعدگی، از این موضوع آگاه شود و بهترین آگاهی دهنده به او در این مورد، مادر اوست که باید از حدود سن ۱۱ سالگی با دخترش سخن بگوید و به ویژه تاکید کند که این پدیده عادی و طبیعی است و برای همه دختران اتفاق می افتد.
بعضی دخترها، در سن هشت سالگی پریود می شوند و بعضی تا سن پانزده سالگی هنوز پریود نشده اند. هرچه بیشتر درمورد پریود و نشانه های قاعدگی به دخترمان اطلاعات بدهیم، او در زمان رشد و تغییرات بدن احساس بهتری خواهد داشت و آماده تر خواهد بود. اغلب نشانه هایی وجود دارد که نشان می دهد دخترها دارند به اولین پریود نزدیک می شوند. قبلا هم گفتیم که بزرگ شدن سینه و رشد موهای زاید، چند سال قبل از قاعدگی آغاز می شود. حدودا یک سال قبل از اولین پریود، رشد سریعی در دخترها مشاهده می شود. اولین پریود معمولا بسیار سبک است و گاهی در آن فقط لکه بینی و خونریزی کمی وجود دارد. پریودها اغلب در اولین سال های قاعدگی نامنظم هستند. در این زمان، دخترها شاید در چند سیکل پریود نشوند یا سیکل های قاعدگی چند بار در یک ماه رخ دهد یا کمتر از حد انتظار باشد. مادر می تواند به زبان خیلی ساده به دخترش بگوید که ماهی یک بار، لایه های سطحی مخاط رحم همراه با خون، از مهبل یا همان واژن خارج می شوند و پس از آن دوباره مخاط رحم، شروع به بازسازی خود می کند. در طی قاعدگی، طبیعی است که تغییراتی بطور همزمان در تخمدان و رحم رخ می دهد. یک سیکل قاعدگی طبیعی می تواند بین ۲۱ تا ۳۵ روز طول بکشد، اما گاهی اوقات این سیکل نامنظم است.
رعایت بهداشت در دوران قاعدگی بسیار حائز اهمیت است، زیرا در این دوران امکان ابتلا به بیماری های مختلف دهانه رحم وجود دارد. از این رو رعایت بهداشت به شدت توصیه می شود تا در پیشگیری از انواع بیماریها بخصوص جهت پیشگیری از سرطان دهانه رحم موثر باشد. دختران و همچنین همه ی بانوان باید به علت باز بودن دهانه رحم در قاعدگی برای حفظ سلامت واژن و عدم ابتلا به انواع عفونت ها و بیماری ها برخی از نکات بهداشتی را رعایت کنند.
یکی از مهمترین موارد شستشوی واژن و نحوه ی آن است چرا که خون مکان رشد باکتری ها است. به همین علت توصیه می شود برای رعایت بهداشت در طول دوران قاعدگی حداقل روزی دوبار ناحیه واژینال شسته شود. اینکار بوی نامطبوع حاصل از خونریزی را کاهش می دهد. پزشکان توصیه می کنند ناحیه تناسلی را با آب ولرم و بدون استفاده از صابون و محصولات معطر شست. نحوه شستشوی این ناحیه اهمیت دارد؛ به این معنا که شست و شو نباید به گونه ای باشد که باکتری های بیماری زا و آثار مدفوع از ناحیه مقعد به سمت واژن هدایت شوند. برای اینکار شست و شو باید از جلو به عقب انجام شود و پس از آن، این ناحیه را باید کامل خشک کرد.
یادمان باشد به دخترانمان توصیه کنیم هر گونه تماس با مواد شیمیایی مانند دئودرانت و اسپری خوشبوکننده برای درمان بوی بد قاعدگی، واژن را تحریک کرده و سلامتی آن را با تغییر PH طبیعی واژن تهدید می کند؛ بنابراین بهتر است استفاده از این محصولات در دوران قاعدگی به حداقل برسد. اگر با تعویض مرتب نوار بهداشتی و رعایت بهداشت هنوز بوی بد و تند ماندگار است فرد ممکن است به عفونت قارچی یا باکتریایی دچار شده ؛ در این صورت برای درمان بوی بد، حتما باید به پزشک متخصص زنان مراجعه شود. استفاده از وسایل بهداشت قاعدگی بستگی به انتخاب فرد، پذیرش فرهنگی و وضعیت اقتصادی دارد. در هر صورت نوار بهداشتی مصرفی باید مرتبا تعویض شود. این کار زمانیکه خونریزی بیشتر است الزامی بوده و باید مورد توجه قرار گیرد. عدم تعویض نوار بهداشتی برای طولانی مدت، اکسیژن رسانی را کم کرده و شرایط را برای رشد و نمو باکتری ها در ناحیه تناسلی مهیا می کند. نهایتا عفونت ایجاد شده و در پی آن بیماری های زنان عارض می شود. در طی قاعدگی استفاده از لباس زیر با الیاف طبیعی مانند پنبه و لباس های نخی و تعویض به موقع آنها توصیه می شود، زیرا این الیاف کمتر بو گرفته و هوا به راحتی از آنها عبور می کند. بهتر است از لباس زیر رنگ روشن و تمیز استفاده شود و بعد از شستشو حتما آنها را در آفتاب خشک کرد. حمام رفتن در این دوران نه تنها موجب ایجاد کیست نمی شود بلکه حتی از زمان های دیگر بهتر است زیرا بدلیل خروج خون از واژن، محیط مناسبی برای رشد میکروب ها فراهم می شود و استحمام به بهداشت واژن کمک کرده و از بروز عفونت جلوگیری می کند. علاوه بر این استحمام، باعث ایجاد آرامش و تسکین درد می شود؛ اما بدلیل حساسیت به عفونت در دوران قاعدگی، نباید در وان آب یا کف حمام نشست و بهتر است به صورت ایستاده دوش گرفت.خب همانطور که ملاحظه می فرمایید مسئولیت مادران در دوران بلوغ دختران بسیار مهم است و نیاز به مطالعه و بازآموزی دارد. ما این بحث را در هفته آینده با شما ادامه خواهیم داد.
اقتباس، تهیه و تنظیم:فاطمه موسوی، روان شناس و زوج درمانگر
شاهین نوش آبادی، مشاور امور خانواده
